Merkeziyetsiz finans (DeFi) üzerine araştırmalar yapan Turan Sert, dYdX sponsorluğunda gerçekleştirilen DeFiTalks'ta Lytera kurucu ortağı Baki Er ile bir sohbet gerçekleştirdi. Finans dünyasının hızlı dijitalleşmesi nedeniyle merkeziyetsiz yapıya diğer sektörlere göre daha hızlı ayak uydurduğunu belirten Turan Sert, DeFi alanında ortaya çıkan ürünlerin buzdağının görünen kısmını oluşturduğunu ve bu alanda gidilecek daha çok yol olduğuna işaret ediyor.

DeFi ürünlerinin 1 milyar dolardan 200 milyar dolara çok hızlı bir şekilde çıktığı belirten Sert, işin ürün tarafının ise yavaş yavaş büyüyeceğini belirtiyor ve “Ürünler henüz mevcut finans sistemini taklit ediyor. Bu da çok normal. Kullanıcının alıştığı sistemler var ve beyin o sistemlere yöneliyor” diyor. Şu an için bankacılık, türev ürünleri ve sigortacılık gibi hizmetlerde merkeziyetsiz yapının kullanılabildiğine işaret eden Sert, ancak mevcut sistem içerisindeki kısıtların merkeziyetsiz yapıdaki büyümeyi sınırlayabileceğini de belirtiyor ve “Bu kısıtlardan sıyrıldığımızda çok daha farklı ürünler çıkabilir. Bunun içinse 5-10 sene gerekiyor diye düşünüyorum” diyor.

DeFi’nin Avantajları

Merkeziyetsiz finans dünyasını geleneksel dünyadan ayıran en temel özelliğin emanet tutmamak olduğunu belirten Sert, “DeFi’ın sağladığı en önemli avantajlardan bir tanesi dijital dünyadaki varlığınıza tamamen sizin sahip olmanız. Bu en kritik konulardan biri. Müşteri parasını tutmak sorumluluk getirir ve normal olarak otoritenin denetimlerine ve yaptırımlarına maruz kalırsınız. Yani klasik finans kurumlarının ayak bağları var. Coğrafi kısıtlar, müşteriyi tanımak gibi zorunlulukları var. DeFi’da müşterinin parasının kontrolünün müşteride olması DeFi için bir avantaj. Ama aynı konu dezavantaj da olabiliyor. Bütün sorumluluk kullanıcıda olduğu için sorunla karşılaşıldığında kullanıcının gideceği resmi bir kurum yok” diyor.

Tüm bunlarla birlikte özellikle bireysel kullanıcılar tarafının çok erken aşamada olduğuna dikkat çeken Sert, halen kripto paralarla ilgilenen kişilerin çok büyük kısmının paralarını merkezi borsalarda tutuğunun ve merkeziyetsiz dünyaya gerçek anlamda girmiş olmak için bireylerin kendine ait bir dijital cüzdanı olması gerekliliğinin altını çiziyor.

Kurumsal tarafta işlerin daha hızlı ilerlediğine dikkat çeken Sert, finansal kurumların itibari paranın yanı sıra kripto parayla da finansal hizmet vereceklerini belirtiyor. Ancak başka bir zorluğa da dikkat çekiyor ve açıklıyor: “Merkezi kurumlar hizmet alırken paranın kaynağını bilmesi gerekiyor. DeFi’da havuzdan bir kredi alacağınız zaman bu paranın kaynağını gösteremiyorsunuz. Burada bir sıkıntı yaşanıyor. Bunun içinde merkeziyetsiz dünyada kredi veren yapıların, kurumlara özel havuzlar yaratığını görüyoruz. Müşterini tanı ilkelerini yerine getirmiş, kaynağı belli havuzlar oluşuyor.”

Bu alanlardaki regülasyonların ise ilk olarak stabilcoinler üzerinden geleceğini belirten Sert, mevcut stabilcoinlerin merkezi otorite ile yakın çalışmasını da bu tezine işaret olarak gösteriyor. Ancak diğer yandan regülasyonların emanet alan merkezi kurumlara yönelik olması gerektiğinin de altını çiziyor ve “Borsalar mesela, müşterinin parasını alıyor ve normal finans kurumlarından çok farklı değiller. Emanetin olduğu kısımlarda regülasyonların gelmesi gerekiyor. Ancak merkeziyetsiz finansı regüle etmeye çalışmak beyhude bir çaba olacaktır.”