Kriptodaki Çöküş Düzenleyici Faaliyetleri Neden Hızlandıracak?

Mart ayında ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, kripto paralardaki "Risklerin net bir şekilde görüldüğünü" ifade etmiş ve merkez bankalarının, "Piyasanın stresli dönemlerinde, bazı dijital varlıkların bu strese nasıl tepki vereceğini bilmediği" uyarısında bulunmuştu.

Nitekim son zamanlarda yaşananlar onlara rahat yüzü göstermeyecek. Popüler kripto paralarda yaşanan ani ve hızlı çöküş, birçok kripto varlığın hemen yıkılabilecek kartondan yapısına ışık tutuyor ve zaten temkinli olan düzenleyicilerin "Ben size demiştim" tepkisini vermeleri için mükemmel bir fırsat sağlıyor.

İlk olarak Mayıs ayı başlarında, algoritmik bir stabil coin olan TerraUSD sadece birkaç gün içinde milyarlarca dolarlık varlığını kaybederek hızlı bir şekilde çöktü. Daha sonra Celsius, yatırımcılarının itfa ödemelerini durdurdu. Halihazırda Celsius'un iflasın eşiğinde olduğuna inanılıyor. Celsius'ın sert tedbirleri – ve kaldıraçlı pozisyonların mecburi tasfiyesi – kripto piyasalarını kaosa sürükledi. Bitcoin kısa bir süreliğine 20 bin dolar seviyesinde kaldı ve Kasım 2021'de ulaştığı zirveden bugüne yüzde 70'ten fazla değer kaybetmiş oldu.

Kripto paraların sebep oldukları bu felaketler ve tedirginlik, muhtemelen düzenleyicileri ve politikacıları kripto para piyasasını kemirmekte olan sorunlara çözüm bulmak için acilen harekete geçirecek. Ancak bu sorunlar ve kripto fiyatlarındaki düşüş, ileriye doğru daha net bir yol belirlemek için büyük bir fırsat da sunabilir. Kripto paralar, düzenleme noktasında halihazırda artan bir baskıyla karşı karşıyalar.

Düzenleyiciler ne diyor?

Ağustos 2021'de ABD’deki federal bankacılık kurumları kripto "seferberliği" başlattılar ve 2021'in sonbaharında 2022 gündemlerini açıkladılar. Kasım 2021'de, Başkanlık Finansal Piyasalar Çalışma Grubu (PWG), stabil coinlerle ilgili riskleri detaylandıran ve bir bankanın batış sürecinde yaşanana benzer bir panik riskini de içeren bir rapor yayımladı ve Kongre'yi stabil coin üretimini güvenli bankaların uhdesine veren yeni bir yasa çıkarma konusunda göreve davet etti. Ardından Mart 2022'de Başkan Biden, dijital varlıklarla ilgili bir kararname yayımladı. Kararname, dijital varlıkların sunduğu yeniliğin muhtemel faydalarını kabul etmekle birlikte dezavantajlarını da vurguladı: Kararnamede “risk” kelimesi tam 47 kez kullanıldı.

Terra'nın çökmesi, Celsius'un sorunları ve piyasada yaşanan kapsamlı çöküşün ardından ABD’de eyalet ve federal bazlı düzenleyicilerin büyük bir kesimi tartışmalara müdahil oldu. Terra'nın çöküşünden sonra ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, stabil coinleri düzenleyen "kapsamlı bir altyapı" kurulması çağrısında bulundu ve Kongre'yi harekete geçmeye davet etti. Daha sonra, Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) TerraUSD'nin Terraform Labs tarafından piyasaya sunulmasını soruşturmakta olduğu söylentileri çıktı.

SEC Başkanı Gary Gensler, Celsius'un itfa ödemelerini durdurmasından sadece birkaç gün sonra, yüksek getiri vaat eden kripto platformlarının gerçek olamayacak kadar abartılı olabileceği konusunda uyarıda bulundu. Bu arada Alabama, Kentucky, New Jersey, Teksas ve Washington'daki eyalet bazlı menkul kıymet düzenleyicileri, Celsius'un faaliyetleri hakkında soruşturma başlattı. Terra'nın çöküşünün ardından Gensler, kurumunun kripto para ve siber güvenlik uygulamalarına bakan birimine 20 müfettiş ve hukukçu alacağını duyurdu.

Buna ek olarak, 40'tan fazla eyalette kripto paralara ilişkin yasal düzenleme mevcut veya beklemede. Kaliforniya Valisi Gavin Newsom, kripto para birimlerine ilişkin kısa süre önce bir kararname yayınlayarak dijital varlıklar için kapsamlı bir düzenleyici çerçeve ortaya koydu.

Geçmişteki finansal krizlerin hayaletleri

Kripto piyasasında yaşanan bu son çöküş, kripto para sahiplerinin ne kadar kayıp yaşayabileceklerini ortaya koydu; 2 trilyon dolar değerinde kripto varlık piyasadan silinip gitti. Gerek Terra gerek Celsius, düzenleyicilerin geçmiş finansal krizlerin yankılarını görmelerine neden olan aşırı agresif teşviklerle karışık kırılgan finansal mühendisliğin bariz kötü örneklerini sunuyor.

Terra stabil coin’inin çöküşü ve bunun sonucunda ortaya çıkan piyasa volatilitesi, kripto paralarla ilgili riskler konusunda uyarılarda bulunmuş olan düzenleyicilerin haklı hissetmelerine neden olacak. Terra, yatırımcıları tokenlerini her zaman 1 dolar karşılığında bozdurabileceklerine dair inançlarını kaybetmeye başladıklarında eski dönemlerdeki banka iflaslarına benzer bir süreç yaşadı. Bu, tam olarak PWG'nin (ve Sam Bankman - Fried dahil birçok kişinin) gerçekleşeceğine ilişkin uyarıda bulunduğu şeydi.

Dahası Terra, yüzde 20'ye kadar faiz getirisi sağladığını iddia ettiği için bu boyuta (zirvede iken, dolaşımda yaklaşık 18 milyar dolar vardı) ulaştı. Para Birimi Denetleme Ofisi Başkan Vekili Michael Hsu yakın zamanda kripto kazanç üretimini saadet zincirlerine benzetmişti ve bu konuda yalnız değil. Anchor Protokolü, para akışı kesildiği takdirde faiz ödemeye devam etmenin gerçekçi bir yolu bulunmamasına rağmen, UST mevduat sahiplerine %20 getiri vaat etti. Celsius, "mevduat sahiplerine" yüzde 8'lik getiri vaadini yerine getirebilmek amacıyla, ödünç aldığı varlıkları daha fazla borç almak ve Anchor Protokolü de dahil bir dizi riskli yatırım için teminat olarak kullandı.

Sonuç olarak, gerek Terra, gerek Celsius'te yaşanan çöküş, farzı muhal Tether'de yaşanacak bir çöküşün piyasalarda sebep olacağı volatilitenin bir ön provası gibi oldu. Düzenleyicilerin önlemeye çalıştığı şey tam da bunun gibi bir finansal yayılma riski.

Nasıl hazırlanmalı?

Bu noktada, kripto şirketleri düzenlemelerin artık kaçınılmaz olduğunu kabullenmeli. Eğer sektör kendisine yardım etmek istiyorsa masada olmalı. Ancak daha da önemlisi, sektörün liderlerinin kripto para piyasalarının büyük bölümünün çalışma şeklini gözden geçirmeye istekli olması.

Stabil coinlerde ise, sektörün liderleri farklı modeller arasında açık bir ayrıma gitmeli. Ayrıca, belirli modellerin ve belirli düzenleyici reformların, düzenleyicilerin politika hedeflerine ulaşabileceği yollar hakkında görüşmeler başlatmalılar. Piyasa, Terra krizi sırasında bazı stabil coinlerin – yani %100 dolar endeksli kripto paraları – diğerlerinden daha istikrarlı olduğunu gördü. Ancak, son haftalarda değeri birçok kez 1 Doların altına düşen Tether, kripto piyasası faaliyetlerinin önemli bir bölümü için hala kritik bir unsur olmaya devam ediyor.

Düzenleyiciler de artık tüm stabil coinlerin aynı olmadığını kabul etmeye başlamalılar. Düzenleyiciler, stabil coinlerin doğasında var olan "işlem riskleri" konusundaki uyarılarında haklılardı. Ancak istikrarlı stabil coinler ile "istikrarsız" stabil coinleri birbirinden ayırmak için pek bir şey yapmadılar. İki stabil coin ihraççısının çalışmalarını düzenleyen New York Mali Hizmetler Departmanı, stabil coin rezervlerinin güvenli ve likit varlıklarda tutulmasını ve bağımsız sertifikalara tabi olmasını şart koşan bir kamu kılavuzu yayımladı. Bu kılavuz, istikrarlı gerçek bir altyapı geliştirmek için mükemmel bir zemin oluşturuyor.

Hsu, stabil coin standartları geliştirme konusunda kamu ile özel sektör arasında işbirliği yapılması çağrısında bulundu. Bu sektörün kabul etmesi gereken bir davet.

Daha açık olmak gerekirse, sektör içinde bir hesaplaşma yaşanması gerekiyor. Şeffaf ve merkeziyetsiz kripto piyasalarının varlığına yönelik arzu, birçok katılımcının sıkı kurallara karşı gönülsüz olmasına neden oluyor. Ancak doğası gereği kırılgan olan varlıklar, kripto piyasasında yaşanan çöküşün hızlanmasına ve artmasına yardımcı oldu. Sektör liderleri, bir sonraki cehennem için çıra olabilecek çalılık alanı temizlemek amacıyla kriptoda yaşanan bu kıştan yararlanmalı. Birçok kripto paranın adil ve düzenli piyasalar için uygun olmadığını idrak etmenin

artık vakti geldi.