Merge Ethereum Bellek Havuzlarını Nasıl Etkileyecek?

Gelecek ay, yıllar süren araştırma ve geliştirme çabaları sonuç verecek ve Merge yani Ethereum blok zincirinin Proof-of-Stake konsensüs mekanizmasına geçişi gerçekleşecek. Oldukça enerji tüketen ether (ETH) madenciliğinin sona ermesine dair heyecan duyulacak birçok nokta söz konusu.

Muhtemelen bunların en önemlilerinden biri Ethereum blok zincirinin uzun zamandır karşı karşıya olduğu bir konu: Maximal Extracted Value. Daha çok MEV olarak bilinen bu süreç blok üretiminden değer çıkarmaya dair gizli bir sektörün oluşmasına ve 2020’den bu yana yarım milyar dolarlık bir varlık elde edilmesine imkân vermişti. 

Konuya giriş yapmak için bellek havuzları, kısacası 'mempool' kavramına bir bakmamız gerekli. 

Ethereum blok zincirinde bir işlem gerçekleştirdiğinizde bu işlem bellek havuzundaki diğer işlemlerin yanına geçer. Aynı bir doktorun muayenehanesinin bekleme odası gibi. İşlem burada beklemeye başlar, ta ki bir madenci bir sonraki bloka bu işlemi dahil edene kadar… Bir blok dolduğunda zincire eklenir ve işlemin başarılı olduğuna dair mesajı alırsınız.

Şu ana dek her şey açık sanırım. Ancak görülen o ki mempool ortamları o kadar da güvenli değilmiş. Zira bu alanlarda cirit atan botlar arbitrajdan para kazanırken hesabı size yıkabilirler.

MEV’in açıklaması

Botlar tarafından gerçekleştirilen en şeytanca taktiklerden biri de “sandviç saldırısı” olarak bilinen yöntemdir. Burada bot büyük hacimli bir işlemi belirler, bu işlemin kopyasını çıkarır ve madenciye küçük bir bahşiş ödeyerek kendi işlemini hedeflenenden öne aldırır. 

Gelin hayali bir senaryo yazalım. Diyelim ki 10 ETH’ınız var ve 2.000 adet örnekcoin (EC) almak istiyorsunuz. Favori merkeziyetsiz borsanıza (DEX) girdiniz ve işlemi yaptınız. 

İşleminiz bellek havuzuna gider ve bir bot bunu fark eder. Sizin işlemi bire bir kopyalar ve madenciye bir “öncelik ücreti” (tabir-i caiz ise rüşvet) ödeyerek kendi işlemini sizinkinden öne aldırır. Yani bot 2.000 EC alır ve ETH başına 200 EC kurundan yararlanır. 

Biraz sonra sıra sizin işleminize gelir. Siz de ETH başına 200 EC alacağınızı düşünüyorsunuzdur ancak bot işlemi sizden önce yaptığı için fiyat değişir ve siz 199 EC almak durumunda kalırsınız. Yani 10 ETH karşılığında 1.990 EC sahibi olursunuz.

Sizin işleminiz de bittiğinde EC fiyatı bir kez daha değişir. Bu kez 1 ETH 198 EC olur. Yani bot elindeki 2.000 EC’yi 10,1 ETH’a satar ve birkaç dakikada 0,1 ETH kâr elde eder.

Bu size çok da büyük bir meblağ gibi görünmeyebilir ancak bu botlar her an aktif durumda ve üst üste yaptıkları işlemler sonucunda kümülatif kazanç ciddi boyutlara varabiliyor. 

Bellek havuzlarındaki botların uyguladıkları daha birçok farklı yöntem de var ve bunların bazıları son derece sofistike. Bu aksiyonların tümüne maximal extracted value adı veriliyor. 

MEV; Ethereum kullanıcıları için önemli bir sorun haline geldi çünkü buna net bir çözüm bulunamıyor. Bu algoritmaları kodlamak çok kolay ve algoritmalar son derece efektif. Gerçekten de MEV-Explore’da bu işlemlere dair bir ekran var ve 1 Ocak 2020’den bu yana 700 milyon dolar değer üretildiği görülebiliyor. 

Bu durumu kontrol etmek son derece zor çünkü bunun için merkezi bir kurum gerekli. Bu da Ethereum’un merkeziyetsiz doğasına aykırı. Ancak üçüncü taraflar bu haydutları durdurmanın bazı yollarını bulmuş görünüyor. 

Örneğin Flashbots Project uzak prosedür çağrısı (RPC) olarak adlandırılan bir yöntemle işlemleri özel bir sunucu üzerinden yapmayı mümkün kılıyor. Eden Network de benzer şekilde para sahiplerinin işlemlerini özel bir ağ üzerinden yapmalarına imkân veriyor.

Proof-of-Stake

Merge tamamlandıktan sonra MEV’nin de doğası değişecek. Ethereum’un gelmekte olan PoS sistemi denkleme yeni bir değişken ekliyor: Blok yapıcı. İşlem emirlerini verenler ve son onay için blok üreticisine gönderenler bunlar olacak.

PoW sisteminde işlemlerin hangi sıra ile bellek havuzuna alınacağının kararı madencilerdeydi.

Her bir blok işlemlerden oluştuğundan ve her işlem değişik ücretler ve rüşvetler ile şekillendiğinden her bir blokun değeri içerisindeki işlemlerle belirlenecek. Bu nedenle blok yapıcılar öne çıkacak.

Şu anda bile bu yeni blok yapıcılığı piyasasından pay almayı hedefleyen protokoller söz konusu. Bunun dışında MEV Boost da MEV işlemlerinin daha erişilebilir ve adil olmasına imkân verecek. 

Basitçe anlatmak gerekirse, eğer bir protokol en değerli/kazançlı blokları oluşturursa blok üreticileri öncelikle bunları finalize edecekler. Bu da daha fazla kullanıcının hizmete ilgi göstermesini sağlayacak ve sistemler daha fazla işlem seçkisine sahip oldukları için ürettikleri bloklar daha zengin olacak. Yani bir sarmal etkisi oluşacak.

Ethereum’un açık ve güvene dayalı sistemini sömüren botlara çözümün yeni sistemi daha iyi sömüren bir uygulama olması biraz Robin Hood tarzı bir durum. Bir Occam’ın usturası durumu olmasa da işe yarayabilir.