Bitcoin Değişmeli… Yavaşça

Bitcoin değişim konusunda yavaş. İşlem hızları küresel bir ödeme sistemi için son derece yavaş. Topluluk yenilikleri benimseme konusunda çekingen. Diğer tüm blok zincirleriyle kıyaslandığında yeni inovasyon üretme hızı kaplumbağa seviyesinde. Ama şu da var ki benim görüşüme göre Bitcoin’in en büyük gücü bu yavaş ve emin yaklaşımından geliyor.

Ethereum bu yıl birleşme olarak adlandırılan önemli bir değişim geçiriyor. Eylül ortasında gerçekleşmesi planlanan bu olay blok zincirinin konsensüs mekanizmasının değişmesine neden olacak. Ethereum, Bitcoin’in de kullandığı proof-of-work mekanizmasından çıkıp proof-of-stake mekanizmasına geçecek. Bu gelişimi yılardır süren bir süreç.

Ethereum’un kurucu ortaklarından Vitalik Buterin Paris’te düzenlenen Ethereum konferansında Ethereum’un sadece yüzde 55’inin tamamlandığını söylemişti. Ethereum için önümüzdeki 20 yılda yapılacak bir dizi güncelleme belirlenmiş durumda. Buterin, Ethereum topluluğunun “kısa vadede acı, uzun vadede getiri” beklemeyi öğrenmesi gerektiğini vurgulamıştı. 

Bu gelişim odaklı zihniyet Ethereum’a birçok fırsat kapısını açarken riskleri de beraberinde getiriyor. İşte tam da bu noktada Bitcoin için fırsatlar doğuyor. Bitcoin’in düşük hızlı bir değişimi benimsemesi onu “dünyanın sonsuza kadar kalacak veri tabanı” haline getirebilir. 

Sonsuza dek kalacak bir veri tabanı insanlık için armağandır

Blok zincirlerine dair milyonlarca tanım gördüm: “Değiştirilemez bir kayıt defteri”, “verileri kaydetmek için ortak bir sistem”, “kriptografi ile güvenliği sağlanmış kayıtlar listesi.” Bunların hepsi uygun. Ancak ortalama bir kişi için bu tanımlar kafa karıştırıcı olabilir. Blok zincirine dair en basit tanım sonsuza dek var olacak bir veritabanı olduğudur.

Diyelim ki konuya çok ama çok uzaksınız ve tam ne dediğimizi tahayyül edemiyorsunuz. Sorun değil. Bir veri tabanı, şık ve gelişmiş bir Excel sayfası gibidir. Sonsuza dek var olacak veritabanı ise buraya yazılan verilerin sonsuza dek korunacağı bir sistemdir. 

Blok zincirleri bir dizi tasarımsal özelliklerden dolayı değiştirilemez yapıdadırlar. Teorik olarak burada depolanan veriler bin yıllar boyunca değişmeden kalabilir.

Bitcoin 3 Ocak 2009’da canlıya geçtiğinden beri bir kez bire durma, hacklenme veya veri depolamada kesinti yaşanmadı. Bitcoin (BTC) de enflasyonu yapılamayan bir para birimi ve bu özelliği ağın ana kullanım senaryosunu oluşturuyor. Deftere kaydedilen işlemlerde hiçbir zaman bir hata yaşanmadı.

Paranızın ve verilerinizin bin yıl sonra bile erişilebilir olacağını düşünün. Nesillere boyunca kayıtların doğruluğu ve güvenilirliği konusunda bir sıkıntı olmayacak. Bu büyük bir güç.

Sonsuza kadar kalan veritabanları para benzeri araçların ötesinde kullanım senaryoları sunarlar ve bunlar sadece Bitcoin ile sınırlı kalmaz. Örneğin Mike Bodge’un kripto sanat projesi 0xinfinity “Ethereum ağı var olduğu sürece” duracak aşk mektupları yazmanıza imkân veriyor. Arweave “belgeleri ve uygulamaları sonsuza dek saklamayı” vaat eden bir depolama hizmeti. Starling Labs, diğer bazı uygulamaların yanı sıra 56.000 soykırım mağdurunun ifadelerinin de saklanmasına, insan hakları istismarının önlenmesine ve bilgilerin gelecekte manipüle edilmemesine destek oluyor.

Sonsuza dek var olan veritabanı daha önceki veritabanı yapılarının yapamadığı şekilde ortak anılarımızı korumaya hizmet ediyor.

Tüm bunların ortak bileşeni ise tutarlılık ve devamlılık. Ethereum, Solana ve diğer blok zincirleri kod bazlarını güncellemeye devam ettikleri sürece tutarlılık konusunda rekabet güçleri de azalacaktır. 

“Hızlı ilerlemek ve işleri değiştirmek” yaklaşımıyla bilinen blok zinciri Solana, 2022’nin başında iki kez kesintiye uğradı ve saatlerce işlev gösteremedi. Bir blok zincirini sonsuza dek kalacak bir veri tabanı kılan süper güç kesintilere dayanıklı olabilmesidir. Sonsuza dek kalacak bir veritabanı asla kesintiye uğramamalı, uğrarsa ona ancak “bir veritabanı” diyebiliriz.

Bitcoin’in gelişebilmesi için kullanıcılar sadece paralarını burada tutmanın ötesinde bir şeyler yapmalı. Bitcoin verimli hale gelmeli. Bitcoinciler için sonsuza dek var olacak veritabanlarını diğer katmanlar ile kullanıp (örneğin Lightning veya Stacks) yeni uygulamalar geliştirmeliler. 

Katmanları benimseme yarışı

Stacks, Bitcoin’e programlama özellikleri katan katmanlara güzel bir örnek. Stack’in Clarity akıllı sözleşmesi sayesinde uygulamalar oluşturabilir (sosyal ağlar, fotoğraf paylaşım uygulamaları, sohbet uygulamaları) ve buradaki işlemleri Bitcoin üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. 

Benzer şekilde Ethereum üzerindeki Polygon, geliştiricilerin Ethereum ağını ölçeklendirmek için kullandıkları popüler bir katman. Buradaki fark şu: Ethereum çökerse Polygon ve diğer tüm katmanlar da onu izler ve birer domino gibi yıkılırlar. 

Bitcoin’in sonsuza kadar var olacak veritabanına erişebilen yeni bir katmana ihtiyacı var. Ancak böyle bir sistem geleceğimizi üzerinde kuracağımız bütünleşik bir platform sağlayabilir.

Bitcoin’in kurucusu Satoshi Nakamato, 2010 yılında Bitcoin üzerinde katmalar inşa etme fikrini ortaya atmıştı. “Tamamen ayrı bir ağ ve ayrı bir blok zinciri olup Bitcoin ile aynı CPU gücünü paylaşan bir yapı olabileceğini düşünüyorum.” Nakamoto’nun o günlerde gördüğü fırsat, Bitcoin’in bir para biriminden çok daha fazlası olabileceğiydi. 

Yavaş ve emin olan yarışı kazanır

Eğer sonsuza kadar var olacak bir veritabanı oluşturmak istiyorsak Bitcoin’in uzun vadeli stabilitesini takdir etmemiz lazım. Vitalik Buterin Ethereum’un Bitcoin gibi olması gerektiğini söylerken vurguladığı bu uzun vadeli stabilite özeliğiydi.

Bitcoin de Ethereum da insanlık için çok güzel kapılar açacaklar. Her birinin kendi yaklaşımı çerçevesinde geleceği inşa etmeye katkı vermesini izlemekten keyif alıyorum. Ethereum geliştikçe inovasyon yapmaya devam edecek.

Ancak Ethereum sakinleyinceye kadar geçen sürede sonsuza dek var olan veritabanı olma yarışında dezavantajlı olması muhtemel. Çok fazla risk alıyor ve bundan birkaç on yıl sonra kimse Ethereum’un adını hatırlamayabilir.

Gün Bitcoin’in günüdür. Bitcoin katmanlar inşa etme yaklaşımını benimsemeli. Bitcoin sadece bir para olarak kalmamalı verimli olmayı öğrenmeli. Ben yavaş ve emin adımlarla gitmenin yarışı kazanmanın anahtarı olduğuna inanıyorum çünkü hızlı giden dikkat çekse de asıl güç yavaş gidendedir.