Geçtiğimiz hafta, neredeyse her gün ayrı bir CBDC haberi gördüğümüz, merkez bankalarının gündemi meşgul ettiği bir dönem oldu. Bunun dışında, Merge sonrası Ethereum’un OFAC’a uyumluluğu, DAO’ların geleceği ve Do Kwon’un yakalanma süreci, gündemin diğer önemli maddeleriydi. Gelin, hepsini kısa kısa inceleyelim.

Avrupa’nın CBDC Telaşı

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Chritine Lagarde, Fransa Merkez Bankası’nın düzenlediği bir etkinlikte yaptığı konuşmada, kripto paralara ilginin giderek büyüdüğünü ve halkın bu talebine karşılık vermek zorunda olduklarını belirtti. Bu yeni varlık sınıfının, 19. yüzyıldaki gibi merkez bankasının olmadığı ve bankaların kendi başlarına çalıştığı ‘free banking’ tarzı yeni bir dönem başlatmaması için CBDC konusunda ciddi çalışmalara ihtiyaç olduğu vurgulandı.

Lagarde, son 1-2 yıldır CBDC konusunda acele edilmesi konusunda art arda açıklamalar yapıyor. AMB’nin asıl endişesinin, dolar teminatlı stabil coin’lerin piyasayı domine etmesi olarak gözüküyor. Avrupa’daki piyasanın da dolar dominasyonu altına girmesi halinde ekonomik bağımsızlığın kaybedilmesine kadar sürecek ciddi bir tehlikeden de geçtiğimiz aylarda bahsedilmişti. Kısacası, AMB Euro’nun gücünü dijital ekonomide koruyabilmesi ve AMB’nin mevcut statüsünü devam ettirebilmesi için CBDC çıkarılmasını elzem görüyor. Dolayısıyla kripto para regülasyonlarının yakın zamanda art arda gelmesi kaçınılmaz gözükürken, adaptasyonun da bir o kadar artması beklenebilir.

Ayrıca, Fransa Merkez Bankası, havale ve uluslararası ödemeleri iyileştireceği beklentisiyle CBDC testini özel kurumların kullanımıyla genişletecek. Başarılı sonuçlar alınmasının ardından Çin’in yaptığı gibi halkın kullanımı için de ayrı bir test süreci gerçekleştirilebilir.

Bir önceki Haftaya Bakış’ta, AMB’nin CBDC altyapısının ayrı ayrı alanlarda sağlanması için 5 farklı kuruluşla anlaştığından bahsetmiştik. Bu şirketlerden birisi olan Amazon, Avrupa Parlamentosu’nda rahatsızlık yarattı. Parlamenterlerden bazıları, Amazon’un halihazırda data toplama, saklama ve vergi konularında suçlu bulunduğunu, yüksek cezalara çarptırıldığını belirterek, merkez bankasının Amazon’a nasıl güveneceğini sorguladı. AMB’nin yönetim kurulundaki Panetta, AMB’nin ikinci aşamada Amazon’la devam etme zorunluluğu olmadığını ve Amazon’a herhangi bir ödeme yapılmayacağını belirterek ortamı yumuşattı. 

Parlamenterlerin serzenişleri, Facebook’un stabil coin ve cüzdan çıkartma kararı almasının ardından ABD’li senatörlerin endişeye kapılmasına benziyor. Teknoloji şirketlerinin aşırı büyümesi ve data üzerindeki kontrol güçleri, devletlerin dijital ekonomi konusunda endişelenmesine yol açabiliyor.

Uluslararası bankacılık standartlarını düzenleyen Basel merkezli BIS, Norveç, İsveç ve İsrail Merkez Bankaları ile ortaklaşa CBDC testine başladıklarını duyurdular.

Son olarak Avustralya Merkez Bankası, CBDC için bir yol haritası belirleyerek ‘white paper’ yayınladı. Banka, Kasım ayında CBDC’nin olası kullanım alanlarıyla ilgili projeleri kabul edecek. Kazanan projeler Aralık ayında açıklanacak ve Ocak-Nisan aylarında bu projelerin pratikte hayata geçmesi için altyapı oluşturulacak. Nisan sonunda, test süreci sonlandırılacak ve elde edilen veriler rapor halinde 2023 ortasında halka açık şekilde yayınlanacak. 

Moskova Borsası

Rusya, uluslararası ödemelerde kripto para kullanabileceği açıklamasının ardından tam gaz ilerlemeye devam ediyor. Ülkenin en büyük borsası Moskova Borsası, dijital varlık mevduatları için fiş çıkartmaya başladı. Mevduat karşılığı alınan fişler, menkul kıymet statüsünde borsada işlem görebilecek. 

Moskova Borsası, ayrıca kripto para borsası statüsü almak için gerekli lisans başvurularını Rus Merkez Bankası’na yaptı. Onay sürecinin ardından borsada kripto paralar işleme açılabilecek.

California’dan 180 Derece Dönüş

3.2 Trilyon dolar büyüklüğüyle ABD’nin en zengin eyaleti California, kripto para şirketlerine özel lisans çıkarılması ve kapsamlı bir regülasyon içeren bir yasa taslağının kabul edilmesi beklentisiyle, ülkenin kripto para merkezlerinden biri olma iddiasını taşıyordu. Ancak Vali’nin yasayı veto etmesi nedeniyle bu beklentiler suya düştü.

Yasa kabul edilmediği gibi, eyalet regülatörü DFPI, Nexo başta olmak üzere 11 ayrı şirketin regülasyonları ihlal ettiğine dair suçlamalar yönelterek, kripto para şirketleri üzerindeki denetimini arttırdı. Benzer suçlamalar, daha önce BlockFi, Voyager, Celsius gibi şirketlere de yapıldı. Bu şirketlerden iflas etmeyen tek şirket BlockFi, 100 milyon dolar ceza ödeyerek suçlamadan kurtulmuştu. Benzer bir cezayı Nexo’nun da ödemesi beklenebilir.

Regülatörün Nexo üzerine gitmesinin bir sebebi de federal bir banka olan Summit National Bank’ın sahibi olan Hulett Bancorp’un bir kısmının Nexo’ya satılması olabilir. Bu yatırım sonrasında Nexo’nun kurucularından Kalin Metodiev, bankanın yönetim kuruluna girerken, Nexo kullanıcılarının doğrudan banka hesabı açma, teminatlı banka kredilerine erişme, banka kartına özel avantajlar ve bankanın saklama hizmetlerinden faydalanmasını sağlıyor. Bu tip bir birleşim, 3AC ve Celsius gibi şirketlerin verdiği zararın üzerinden henüz kısa bir süre geçtiği düşünüldüğünde, regülatörün ilgisini çekmiş olabilir.

Açık Arttırmada Sona Gelindi

Voyager’ın varlıklarının satılması için yapılan açık arttırmada Binance ve FTX isimlerinin kazanabileceği konuşuluyordu. Resmi açıklamaya göre 1.4 milyar dolar teklif yapan FTX kazanan isim oldu. Alınacak varlıkların değerinin şu anda 1.3 milyar dolar civarında olduğu söylenirken, kripto para cinsinden varlıkların değerinin artmasıyla FTX’in önemli bir kar etmesi mümkündür. FTX, bu anlaşmayla aynı zamanda Voyager müşterilerine kendi borsası üzerinden hizmet verecek. Bu sayede borsanın kullanıcı kitlesini de büyüttüğü görülüyor.

Voyager’ın toparlanma süreci sağlıklı bir şekilde ilerlerken, toparlanma konusunda sorun yaşayan Celsius’un CEO’su Alex Mashinsky, istifa ettiğini açıkladı. Celsius, kurtarma planları hakkında mahkemeyi son zamanlarda pek ikna edemiyordu. Yeniden yapılanma sürecinin artık daha farklı yürümesi beklenebilir.

Para çekimlerini durduran bir diğer şirket Coinflex, yeniden yapılanma için yeterli oy oranını sağladı. Onaylanan plana göre, şirketin %65’i alacaklılara dağıtılacak, Seri A yatırımcıları bir kısım hissesini kaybederken, Seri B yatırımcıları hisselerini koruyacak. %15’lik bir kısım ise şirket çalışanlarına dağıtılmak için saklanacak. 

Coinflex, alacaklılara yapacağı ödemeyi, rvUSD, hisse senedi ve FLEX token üzerinden gerçekleştirecek. 

Bilgi Kirliliği

Güney Kore otoritelerinin başvurusu sonrasında Interpol tarafından Do Kwon hakkında kırmızı bülten çıkarıldı. Buna rağmen, Do Kwon attığı tweetlerle halen daha yürüyüş yaptığını, alışverişe gittiğini, saklanma çabası içerisinde olmadığını, yetkililerle işbirliği yapma niyetinde olduğunu, ancak güvenlik endişeleri nedeniyle yerini açıklayamayacağını belirtti. 

Dolayısıyla kırmızı bültenin tam olarak uygulanıp uygulanmadığı veya Do Kwon’un ne kadar dürüst bir tweet attığı tartışma konusu. Ancak bilgi kirliliği burada son bulmuyor. Güney Kore yetkilileri, OkeX ve Kucoin borsalarıyla iletişime geçerek, LFG’ye ait olduğu düşünülen ve toplamda 3313 BTC bulunduran hesapların dondurulmasını talep etti. Kucoin hesapları dondururken, OkeX yetkililerle görüşme halinde olduğunu açıkladı. 

İddiaya göre, Do Kwon hakkında tutuklama kararı çıkmasının hemen ertesi günü, LFG’nin cüzdanlarından bu borsalara BTC transferi yapıldı. Transferin Do Kwon tarafından veya Do Kwon’a verilmek üzere yapıldığı tahmin ediliyor. Ancak Kwon, bir seneden fazla bir süredir iki borsayı da kullanmadığını ve herhangi bir para transferi gerçekleştirmediğini açıklayarak iddiaları yalanladı.

Ek olarak LFG de tweet atarak, BTC’lerin tutulduğu cüzdan adresini paylaştı ve cüzdandan herhangi bir transfer yapılmadığını belirtti. Ancak bu tweete cevap yazan Cryptoquant, bu adresin halka açık cüzdanı gösterdiğini belirterek ayrıca özel bir cüzdanın olduğunu ima etti. Dolayısıyla şu anda kimin ne derece doğru söylediğinin bilinmediği muallak bir durum söz konusu.

Binance Cebinden Karşıladı

Lunc token sahiplerini sevindirecek bir gelişme, geçtiğimiz hafta Binance’den geldi. Her bir on-chain Lunc transferinin %1.2’sinin yakılmasının onaylanmasının ardından, Lunc arzının azaltılması için önemli bir adım atılmıştı. Binance, borsadaki tüm Lunc paritelerinden elde edilecek komisyon tutarlarının Lunc tokene çevrildikten sonra yakım adresine gönderileceğini, yani token arzının azalmasına katkı yapacağını duyurdu. Komisyon oranının harcanacak olması, Binance’nin doğrudan kendi cebinden topluluğa destek vermesi anlamına geliyor ki bu da Twitter’da olumlu bir tepki gördü.

Compute North Dava Edildi

İflasını açıklayan madencilik şirketi Compute North, Çinli oyun devi The9 şirketine bağlı NBTC Limited tarafından dava edildi. Compute North, sadece kendi madencilik operasyonlarını yürütmüyor, aynı zamanda madencilik yapmak isteyen şirketlere yer ve teknik destek sağlıyordu. NBTC Limited, cihazları Compute North’a teslim ederek, yer ve teknik destek konusunda servis almak için bir anlaşma sağlandığını, anlaşma kapsamında Compute North’a 1.4 milyon dolar verildiğini belirtti. Ancak para transferi sonrasında Compute North’un anlaşmayı tekrar görüşmek istediği, daha sonrasında anlaşma sağlanamadığı ve NBTC Limited’in ödemeyi geri istemesine karşın alamadığı belirtiliyor. Buna benzer suçlama ve iddiaların benzerlerini özellikle 3AC iflas sürecinde de görmüştük. 

Yeni Bir Merkeziyetsizlik Çatışması

Kripto para lobilerinin güçlenmesiyle birlikte, sektörün uzun süredir bir türlü uzlaşamadığı SEC yerine CFTC’nin regülatör olarak güçlenmesiyle ilgili çabalar giderek hız kazandı. Senatörler bu amaçla çeşitli çalışmalar yürütseler de CFTC’nin Ooki DAO ile ilgili suç duyurusunda bulunması, işleri oldukça karmaşık bir duruma soktu.

CFTC, Ooki DAO’yu kayıtsız bir borsa işletmekle suçladı ancak burada asıl önemli olan nokta suçlama şekli oldu. Çünkü suçlamaya tüm DAO katılımcıları dahil edildi. Dolayısıyla anonim olup olmadığı fark etmeksizin oy veren tüm katılımcıların nasıl yargılanacağı, nasıl cezalandırılacağı soru işaretlerine neden oldu. Süreç dava aşamasına geçerse, DAO’ların oy mekanizmalarında anonimliğin yasaklanması veya DAO’ların ABD’den üye kabul etmemesi gibi bir sonuçla karşılaşabiliriz.

Bir diğer önemli merkeziyetsizlik çatışması da Ethereum’dan geldi. Yapılan bir araştırmaya göre, Merge sonrasında ağa eklenen blokların %23’ünü ekleyen Flashbots servisinin Tornado Cash üzerinden gelen işlemleri onaylamadığı tespit edildi. 

OFAC’ın yaptırımının ardından Ethereum node’larının nasıl tepki vereceği merak ediliyordu. Flashbots ile ilgili bu araştırma, endişelerin haklı olabileceğini, OFAC’ın talep etmesi halinde ABD’li node sahiplerinin belirli işlemleri onaylamayabileceği ve ağın merkeziyetsizliğine gölge düşürebileceği görülüyor. Böylelikle, Ethereum’un bu konuda nasıl bir etik kuralına bağlı kalacağı son derece kritik bir konu haline gelmiş oldu.

Geçtiğimiz hafta, CBDC ve Binance ile ilgili haberleri bir kenara bıraktığımızda oldukça depresif haberlerle dolu bir hafta oldu. Haftaya çok daha pozitif haberlerle görüşmek dileğiyle.