DeFi Şirketlerinin Kurucularına Tornado Cash Yaptırımına Uydukları İçin Saldırmayı Bırakın

Anonimleştirme hizmeti Tornado Cash’in geçen hafta yasaklanması sonrasında bazı Ethereum temelli uygulamaların bu hizmeti engellemeleri mantıklı ve tercih edilmesi gereken bir aksyion. Bunun aksi, Ethereum ağının olası kriminal aktivitelere tamamen açık hale gelmesiyle sonuçlanabilir. Ve bu sorumluluk merkeziyetsiz finans (DeFi) olarak tanımlanan alternatif ekonominin kurucularının omuzlarına yüklenebilir.

Elbette ki bu yaklaşım 2019’da kurulan Tornado Cash’in 7 milyar dolarlık kara paranın aklanmasında kullanıldığı iddiasıyla bu hizmeti yasaklayan ABD hazine Bakanlığı’nı mazur gördüğümüz anlamına gelmez. Sektördeki birçok hukukçunun ve uzmanın söylediği gibi, gizliliği koruyan teknolojilerin tüm Amerika’da kullanımını engellemek çok genel bir yaklaşım ve muhtemelen anayasaya da aykırı.

Tornado Cash, insanların Ethereum blok zinciri üzerindeki işlemlerini koruma kalkanına alan bir kripto para “karıştırıcı” uygulama. Bu uygulama izne tabi değil yani herkes bununla etkileşime geçebilir. Ayrıca değiştirilemez yani halihazırda hayata geçirilen kod yapısı düzeltilemez, değişikliğe uğratılamaz.

Kripto dünyasında bir protokol ile insanların etkileşime geçtiği bir hizmet arasında farklılıklar vardır. Erişim yöntemlerine “ön yüz” denir ve bu ön yüz aslında blok zinciri üzerinde yer alan ve değiştirilemez özellikteki akıllı sözleşme ile etkileşimi sağlayan siteler veya uygulamalardır.

Bu farklılık, geçtiğimiz günlerde kripto sektöründe Tornado Cash nedeniyle yaşanan yasaklamalar ve engellemeler ışığında bir kez daha kendini gösterdi. Kanuni yükümlülükler nedeniyle ön yüzlerine duvarlar ve izleme sistemleri inşa etmek durumunda kalan projeler, DeFi’ın ana felsefesini çiğnemekle suçlanmaya başlandı.

Merkeziyetsizlik Tartışmaları

Aslında tüm bunlar ağın büyümesi veya uzun vadede ayakta kalabilmesi için “merkeziyetsizliğin” hangi özeliklerinden taviz verilebileceği konusundaki ana tartışmanın da bir parçası. Ayrıca kanunun gerektirdiklerine uyanlar ile bunun etrafından dolaşmaya çalışanlar arasındaki çekişmenin de bir göstergesi.

Geçtiğimiz hafta aralarında dYdX ve Aave platformu gibi muteber DeFi projelerinin de yer aldığı birçok uygulama bir şekilde Tornado Cash ile ilişkilendirilen cüzdanların kullanımını engellemeye başladıklarını duyurdular. NFT pazaryeri OpenSea gibi bazı diğer şirketler de bunu yapmaya başladı ama duyurmadılar.

Bu dalga Chainalysis ve Elliptic gibi bazı kripto uyum yazılım sağlayıcılarının bir anda birçok hesabı riskli olarak işaretlemelerinin ardından gelmeye başladı. O günlerde otoritelerin bu yaptırımları ne derece uygulayacağı bilinmiyordu. Bu nedenle Tornado Cash ile ilişkili görülen tüm hesaplar engellenmeye başlandı.

Her ne kadar Tornado Cash’e doğrudan bağlı hesapların sayısı az olsa da, Ethereum ağı üzerindeki birçok işlem bir veya iki adım öncesinde bir şekilde Tornado ile ilişkilendirilebilir. Veri analiz yapısı Block119 için analizler yapan "ElBarto_Crypto" adlı anonim araştırmacı bu olayı “her şey altı adımda Tornado Cash’e çıkar” diye açıklıyor.

dYdX kurucusu Antonio Juliano geçen hafta sonu attığı tweetlerde “DeFi şirketlerini alınan karara uydukları için suçlayan herkes ön yüzlerinden bloklama yapmayan Uniswap’i kullanabilirler” diyordu. Aslında burada yapmak istediği ironi kullanarak bu düzenlemeye uyumayan bir yapıyı kullanmanın risklerine dikkat çekmekti. Ancak bu önermeyi bir çözüm olarak görenler de yok değil.

Yalakalık mı?

Uniswap, Aave ve diğerlerinin aldıkları kararı tanımlamak için “yalakalık (bootlicker)" lafı kullanılmaya başlandı. Bu öfke bir noktaya kadar anlaşılabilir. Temeller açısından bakıldığında bu uygulamalar, biri düzenlemelere uyan diğeri ise uymayan iki piyasanın oluşmasına ve ETH’ın potansiyelinin zarar görmesine zemin hazırlayabilir. 

DeFi geleneksel ekonomik sisteme bir alternatif olmak ve benzer işlemleri bir aracıya ihtiyaç duymadan yapabilmek üzerine kurulu bir sistem. İzin almayı gerektirmeyen yapı olmazsa, kripto da eski sistemin bir benzerini oluşturmaktan kaçınamaz. İşlemler sansürlendiğinde kripto ile bankaların ne farkı kaldığını sorgulamak mantıksız bir düşünce değil.

Ancak bu durumu başka bir açıdan görmek de mümkün. Burada ilk konu ön yüzlerin öneminin azalması. Birçok kullanıcı Uniswap.io ile etkileşime geçiyor, arkasındaki, od ile değil… DeFi kullanıcıları protokol sahiplerinin ön yüz geliştirmesine güvenmemeli.

Decrypt’in genel yayın yönetmeni Daniel Roberts bu duruma “turnusol testi” tanımını getiriyor ve kimlerin gerçek anlamda DeFi olduğunun ortaya çıkacağını söylüyor. Ancak geliştiricileri kanuni sıkıntılara sürükleyecek söylemlerden kaçınmak gerekli. Günün sonunda Ethereum’un çalışması için web sitelerine ihtiyacımız yok.

Kripto dünyasında tanınan bir şahsiyet ve yatırımcı olan Eric Wall şöyle diyor: “Bırakın sansürlesinler. Bırakın düzenlemelere uysunlar. Bırakın her şey açık açık, herkesin gözü önünde yapılsın ve devlet hatalı bir şey yapmadığını savunamayacak hale gelsin." Wall ayrıca şunları ekliyor: “Arka yüze erişmeye dair alternatifler geliştirmek BİZLERİN görevi. Bu, zor olmayan, aşırı koordinasyon gerektirmeyen ve Aave’nin işbirliğine de gerek duyulmayan bir iş.” 

Geniş bir merkeziyetsiz ön yüz yapısı oluşturmak için neler gerekli emin değilim ama bu kolay bir iş değil. Ayrıca finans sektörünün devlerini ve hükümetleri ekonominin tamamen dışında tutmak istiyorsak gerçek anlamda güçlü bir topluluğa ihtiyacımız olacak.

DeFi hizmetlerine kolay erişim sağlayan sistemler kullanmanın riski farklı taraflarca paylaşılmalı. Böylece ekosistemin “sosyal merkeziyetsizliği” sağlanır ve her şeyin teknik olarak söz verildiği gibi çalıştığından emin olabiliriz. 

“Yeni Dönem”

Bu yaklaşımın kriptonun adaptasyonunu yavaşlatma riski de söz konusu. Protokolün adını aratarak eriştiğiniz basit bir web sitesi kullanmak yerine hizmeti “torrent” yapısı ile kullanmak veya benzer bir uygulamadan yararlanmak gerekecek. Zamanla bağlantıların çalışmadığından şikâyet edeceğiz ve sitelerin güncel ve güvenilir olup olmadığını anlamak için araştırma yapmak zorunda kalacağız.

MakerDAO’nun kurucusu Rune Christensen geçen hafta yaptığı açıklamada ABD’deki yaptırımların DeFi açısından yeni bir dönemin başlangıcı olabileceğini belirtti. Yaptırımlardan önceki dönemde kullanıcı edinme ve protokollerin büyütülmesi esas dinamikleri oluştururken, yeni dönemde ana hedef merkeziyetsizlik olacak. Bunun ne anlama geldiği henüz net olmasa da Christensen Maker’ın stabil coin’inin dolara olan bire bir çıpasının kaldırılabileceğini de belirtti. Bui projenin mevcut halinden önemli bir sapmayı da ifade ediyor.

Protokol geliştiricileri sistemlerinin kötücül saldırılara karşı çok daha dirençli hale gelmesi için yoğun çaba göstermek durumunda kalacaklar. Arka tarafın işler biçimde kalmasını ve sürekli erişilebilir olmasını sağlamak ve aynı zamanda kanunlara uymak kolay olmayacak. 

Protokoller bir şekilde bir ön yüz sunmaya devam edecekler ancak topladıkları veriler ve kullanım koşulları anlamında tamamen şeffaf olmaları gerekecek. Tornado Cash yaptırımlarına karşı durmanın pek mümkün olmayacağını varsayarsak, kripto izleme yazılımlarının ve uygulamalarının daha etkin ve daha az rahatsız edici bir noktaya evrilmeleri de söz konusu olabilir.

Son günlerdeki tepkinin arkasındaki temel nedenlerden biri de insanların uzun süredir kullandıkları uygulamalara erişimlerinin kesilmesi. Üstelik bu kişiler yaptırımları delen veya kara para aklayan kişiler de değil. Kripto alanında avukatlık yapan Gabriel Shapiro, kripto şirketleri ve DeFi projeleri tarafından hâlihazırda kullanılan finansal uyum yazılımları “kör bıçak gibi" diyor. Yani çok da işlevi olmayan yapılar.

Chainalysis gibi şirketler tarafından üretilen bu sistemler neden ve nasıl olduğuna bakmaksızın Tornado Cash gibi yapılarla ilişkilendirilebilecek işlemleri filtreliyor. Aslında bu tür karıştırıcı sistemlerin kanuna uygun kullanıldığı birçok senaryo da söz konusu. 

Hâlâ Burada

Tornado’nun geliştiricileri, geçen hafta gelen yaptırımların öncesinde sitenin ön yüzünü kullananların kısıtlanmasına yönelik adımlar atmaya başlamışlardı. Bazıları bu hareketi projenin varlık sebebine ihanet olarak görürken ağda artan izleme-gözetleme yaklaşımlarından yakınmışlardı.

Diğerleri ise bu hareketi, Tornado Cash üzerinden aklanan milyonlarca dolarlık bir hack olayının ardından alınan uyuma dair bir tedbir olarak görmüştü. Öyle ya da böyle Tornado hâlâ hayatta ve işlev göstermeye devam ediyor.

Tornado DAO’nun projeyi hâlâ ayakta tutmaya yönelik çabaları da dikkate değer. Geçen hafta sonu, olası tutuklamalar karşısında projenin güçlendirilmesi için hazinesinde duran 22 milyon doların akıbeti üzerine bir oylama yapıldı. Projenin Discord ve GitHub hesapları kapanmış olsa da bu çaba önemli.

Ön yüzler izlenebilir, kapatılabilir, hacklenebilir veya kara listeye alınabilir ancak arka taraf tüm bunlardan etkilenmeden yoluna devam edebilir.