Kripto Spekülasyonunu Savunmak

Bir konuyu netleştirelim: Spekülasyon kötü bir kelime değildir.

Birçok kişi gibi ben de kriptonun gerçek hayatta kullanım senaryolarının vurgulanmasının önemine dikkat çekiyorum. Kripto kışından çıkışın yolu kış öncesinde hâkim olan “rakamlar yukarı çıksın” yaklaşımını bırakmaktan ve insanlığa gerçek anlamda değer sağlayacak çözümler oluşturmaktan geçiyor. Eğer merkeziyetsiz finansa (DeFi) fon akışının sürdürülebilir olmasını istiyorsak, yatırımcıları çekecek getirilerin kaynaklarının da çok daha somut ekonomik değer oluşturan hizmetlere dayanması gerekli.

Ancak Allied Solutions’ın bu hafta düzenlediği bir etkinlikte, bir dizi yöneticiyle sohbetimde, bu pozisyonu vurgulamaya mecbur hissettim. İzleyicilerden biri, şirketinin daha genç müşterilerinin talep ettiği kripto işlem imkânlarını sağlarken bir yandan da “spekülasyondan kaçınmanın” nasıl mümkün olacağını sordu. 

Yüzeysel bakarsak bu konu “gerçek hayata dair kullanım alanları” yaklaşımımla doğrudan alakalı gibi görünüyor. Eğer spekülasyonları engelleyebilirsek çok daha iyi bir büyüme ve amaç hikayesi oluşturulabilir; hızlı para kazanma söyleminin ötesine geçilebilir.

Ancak gerçek değer oluşturmak kadar önemli bir diğer nokta da şu ki sorulan soruda spekülasyon kelimesinin değeri ve amacı yanlış kullanılıyor. Spekülasyon piyasa ekonomisinde hayati öneme sahiptir. Bir toplum olarak hangi projelerin kazanacağını veya kaybedeceğini belirlememize yarar. Spekülasyona ihtiyacımız var.

Kazananları ve kaybedenleri belirlemek

Bir yandan kitlesel anlamda yıkıcı bir etkiye sahip olma potansiyeli gösterirken, diğer yandan politize olmuş hâkim sisteme karşı durmayı mümkün kılabilen yenilikçi teknolojiler söz konusu olduğunda spekülasyon kavramı da dalgalı bir seyir izler. Bunu internetin ilk dönemlerinde, dot.com şirketlerinin değerlerinin anlamsızca yüksek noktalara çıkması ile yaşadık ama unutulmamalı ki bu dönem Web2 dünyasının temellerini de oluşturdu.

Kripto dünyasında spekülasyon düşmanlığı çok daha fazla çünkü olası yıkımın boyutu çok yüksek olabilir. Ayrıca bu yıkıcı etkileri oluşturma bariyeri o kadar yüksek ki umut ve hayal kırıklığı döngüleri çok daha ekstrem noktalara varabiliyor. Bu faktörler nedeniyle spekülasyon daha uzun sürebiliyor çünkü teknolojinin kitlesel kullanıma geçmesi ve potansiyelinin tamamına erişmesi daha uzun zaman alabiliyor. 

Bitcoin’in varmak istediği noktayı ele alalım. Tesla gibi yeni bir otomobil türü veya Venmo gibi yeni nesil bir uygulamadan bahsetmiyoruz. Yüzyıllardır var olan bir parasal sistemin yerini alacak bir yapıdan bahsediyoruz. Bu, muazzam bir dönüşüm ve o dönüşüme karşı muazzam bir direnci oluşturabiliyor. Bu da spekülasyona ve fiyatlarda dalgalanmaya imkân sağlıyor.

Ekonomistler bitcoin’i altının karşısında bir rezerv olarak değerlendirmedikleri noktada çok dar bir bakış açısına takılıp kalıyorlar.

Altının insanlığın gözünde kalıcı bir değer haline gelmesi ne kadar zaman aldı sanıyorsunuz? (Not: Altının bir metal olarak değeri olsa da asıl değeri uzun zaman boyunca oluşan toplumsal algısında yatıyor.) Bitcoin daha da üstün ve politize olmamış bir para biçimi olmaya aday; ancak insanların zihinlerinde çok kısa sürede bu noktaya gelmesini beklemek aslında onu inkâr etmek ve oturması için zaman tanımamak anlamına geliyor. 

Hangi kripto projelerinin değer önermelerini başarılı şekilde hayata geçireceklerine dair değerlendirmelerimiz devam ediyor. Örneğin bitcoin dijital altın olacak mı ya da Ethereum evrensel bir bilgisayar haline gelecek mi? Ve bu kararı vermek için makul bir zamana ihtiyacımız var. Bu süre içerisinde yatırımcıların spekülasyon yapması son derece normal bir durum. 

Düzenlemelerden dersler

Bu yeni şekillenen ve göreceli olarak rijit dönemde, fiyatlar oturmuş varlıklara kıyasla çok daha fazla düşecek veya çıkacak. 

Spekülasyon konusundaki bakış açımızı değiştirmeliyiz. Kriptonun “vahşi batı” tarafını düzeltmek niyetinde olan kurumlar ve kişiler spekülasyonu ortadan kaldırmaya değil, bu spekülatif ortamı yanlış bilgiler ve kandırmacalar ile istismar eden şarlatanlarla uğraşmaya odaklanmalılar.