Sizinki de İyi Cesaret Vallahi

“Vallahi sizinki, de iyi cesaret. Ne olacağı belirsiz bir alana giriyorsunuz. İnşallah istediğiniz gibi olur.” Bu sözler CoinDesk Türkiye’yi hayata geçireceğimizi söylediğimizde bir dostumuzdan gelen ilk yorumdu. Eh, Web1,5-2 dünyasında oldukça başarılı olan ve ilk dönemlerde Bitcoin’le alay edip şimdi “Ne ola ki acaba?” noktasında duran bu değerli dostumuz (kendisini severiz yanlış anlaşılmasın) aslında herkesin aklındaki bir kaygıyı dillendiriyordu. Kendi bakımından bize bilinmeyeni bol bir denklemi çözmeye çalışmanın cesaret gerektirdiğini ve bizlerin de cesur olduğunu vurgulamak istiyordu.

Cesaret… Kripto dünyasında yer alanların en önemli özelliklerinden biri olarak görülür. Hatta büyük bir borsanın sloganının özünde de cesaret vardı. Tam olarak kimin söylediği belli olmayan bir söze mealen cesareti şöyle tanımlar: “Korkmamak değil, korksan bile yola devam edebilme gücü göstermek.” Kripto dünyasında bu gücü gösterebilen birçok kişi yarının dünyasını şekillendirecek kilometre taşlarını döşüyor. Kimisi riskli yatırımlardan iyi kazançlar elde ediyor. Kimisi de batıyor. Ama cesaret sıfır toplamlı bir oyun olmadığı için herkes bu yolculukta kendi payına düşeni alıyor.

Bu felsefik girişten sonra gelelim asıl konumuza… Cesaret bir cevvallik patlaması mı yoksa çerçevelenebilen ve yönetilebilen bir durum mu? İnsan doğuştan cesur olur mu yoksa zamanla öğrenilen bir konu mu? Vallahi bu tür karmaşık durumlara verilecek cevap aynı: Hem öyle hem böyle. Hem bilim hem sanat. 

Ama gelin biz cesaretin biraz somutlaştırılmış haline bakmaya çalışalım.

Bu konuda bugüne dek karşıma çıkan değerli çalışmalardan biri de Jim Detert’in Choosing Everyday Courage adlı kitabıydı. Darden Business School profesörü Detert aslında iş dünyasında cesaretli olmanın bir yapısal analizini ortaya koymuştu. 

Detert’e göre cesaret bir seçim. Yani bir itki veya içten gelen kontrol edilmez bir duygusallık değil. İnsan gerek günlük hayatında gerekse iş hayatında cesur olmayı seçebilir. Ya da hangi anlarda cesur olacağını, hangi anlarda geri duracağını bilebilir. Bir general sürekli saldırmaz. Kimi zaman geri çekilir, ordunun toparlanmasını bekler, düşmanı üzerine çeker. Dışarıdan bakan bir göz bunu ricat gibi görse de aslında bütünsel bir taktiğin parçasıdır. Ve sadece aptallar ve beyni yıkanmışlar sürekli cesaret gösterme peşinde olurlar.

Peki cesareti nasıl yöneteceğiz? İşte burada ilk ve en önemli nokta bilginin gücü. Cesur olmak için olabildiğince bilmek, anlamak ve içselleştirmek gerekir. 

Kripto dünyasında boşuna denmiyor, “herkes kendi araştırmasını yapacak” diye. Birkaç kişiden duyulan birkaç cümle ile tüm paranızı bir shit coin’e yatırıyorsanız size cesur denmez. İlk aşama bilmekten, bilgi toplamaktan geçiyor.

Detert ikinci aşamayı doğru koşulları oluşturmak olarak tanımlıyor. Yani bir savaşa girecekseniz doğru zamanı, doğru sahayı, doğru taktiği seçmelisiniz. Güneşli bir havayı ya da puslu, yağmurlu bir günü beklemelisiniz. Yatırım yaparken, şirket kurarken proje oluştururken de doğru zamanda adım atmak önemli. Bu nedenle kendinizin ve bağlamın çok ama çok farkında olmalı ve doğru koşulların oluşmasını beklemeli, elinizden geldiğince de bu koşulların oluşmasını sağlamalısınız.

Üçüncü önemli nokta savaşlarınızı seçmek. Her an her savaşa giremezsiniz. Her dijital varlığın peşinden koşmak hem trade yapıp hem uzun vadeli düşünürken bir yandan da spotta bakmak. Bunlar ancak çok az sayıda kişinin başaracağı zorlu işler. Siz odaklanın, savaşlarınızı seçin. Gücünüzün yettiğiyle savaşın. 

Dördüncü nokta mesajları ve sinyalleri yönetmek. Yani bir yandan piyasadan gelen bilgileri doğru yorumlarken kendinize dair mesajları da doğru vermek. Do Kwon’un yaptığını yapmamak. Three Arrows Capital kurucuları gibi ortadan kaybolmamak zorluk anında… Yatırımın, ekonomik değerin olduğu yerde beklentileri yönetmek, sözlü yönlendirme gibi konular da çok önemli. Hele ki kripto dünya gibi toplulukların gücünün maksimumda olduğu bir ortamda var olmak, doğru mesajları vermekle bire bir ilişkili.

Ve duyguları yönetmek… İster kişisel ilişkilerde, ister iş dünyasında, ister kripto dünyasında cesaretin özünde kendi duygularımızı ve diğerlerini duygularını yönetmek gerekli. Gaza gelip 20 kişiye saldırmak ve bir temiz dayak yemek cesaret mi deriniz? Yoksa sakin kalıp zamanla istediğinizi almak mı? İki haftadır tavan yapan banka hisselerine al-al emri vermek mi cesaret yoksa dengeli portföyle devam edebilmek mi? İnsan yanlılıkları olan ve kolaylıkla duygusal kararlar verebilen bir canlı. Bu nedenle duygularınızın farkında olmak, önemli kararlar alırken bunların etkisini anlamak elzem. Ayrıca FOMO gibi kavramları çok sık duyuyoruz. Yani kripto dünyasındaki insanların duyguları da çok yoğun. Öyle ki, sırf duygusal coşku nedeniyle ölümüne bazı algoritmik paraları körlemesine savunan figürler şunun şurasında altı ay önce baş tacı edilmiyorlar mıydı?

İşin özüne gelirsek… kripto dünyası belirsizliklerin yoğun olduğu, kuralların ve sınırların henüz net belirlenmediği bir dünya. Bu dünya elbette ki cesurları ödüllendirir. Ama o cesurlar duygularının esiri olan kişiler değil, bilgiye değer veren, doğru koşulların oluşmasını bekleyen, savaşlarını seçen ve mesajları yönetebilenlerdir. Selam olsun yarını şekillendiren o cesur insanlara…