Haftaya Bakış: BendDAO Krizi Ucuz Atlatıldı

Geçtiğimiz hafta, NFT teminatlı kredi veren BendDAO’nun yaşadığı likidite krizi piyasaya damga vururken, iflas sürecindeki Celsius, Voyager gibi likidite kurbanlarıyla ilgili de önemli gelişmeler yaşandı. Metaverse ile ilgili gelişmelerin dışında OFAC’ın Tornado Cash yaptırımının yankıları da sürüyor. Bu yazımızda, tüm bu başlıkların birer özetini ve daha fazlasını bulacaksınız.

Teneo, Kaldığı Yerden Devam Ediyor

Likidite krizinin baş aktörlerinden Three Arrows Capital’in (3AC) merkezinin bulunduğu British Virgin Island, şirketin tasfiye sürecine onay veren ilk mahkeme olmuştu. Tasfiye sürecinin yönetilmesi görevini üstlenen Teneo danışmanlık şirketi, 3AC’nin Singapur’daki varlıklarını tasfiye etmek için bir süredir Singapur mahkemesinden onay bekliyordu. Geçtiğimiz hafta, mahkemeden onay gelmesiyle birlikte değeri on milyonlarca doları bulan gayrimenkuller başta olmak üzere 3AC ve kurucularına ait varlıkların tasfiye edilmesi yani satılması bekleniyor. Soruşturma devam ettikçe şirketin bilinmeyen başka varlıkları da ortaya çıkabilir.

Krizin bir diğer önemli aktörü Celsius, kendisini ponzi şeması kurmakla suçlayarak dava eden eski partneri KeyFi için karşı bir dava açtı. Davada, KeyFi’nin varlık yönetimindeki yanlışlıklar vurgulandı ve KeyFi’nin belirli bir bakiyeyi çaldığı iddia edildi. İki şirketin de birbirlerinden talepleri oldukça ciddi olduğu için, bu davaların uzun bir sürece yayılması ve bilinmeyen birçok detayı ortaya çıkartması oldukça muhtemeldir.

İflas sürecindeki şirketler varlıklarını kurtarma derdindeyken, Voyager’ın kilit çalışanları için 1.9 milyon dolarlık teşvik ödemesi yapmak istemesi tartışmalara neden oldu. Belirli çalışanlara verilecek bu miktar, şirketin operasyonel faaliyetlerinin yürütülmesi için elzem olarak gösterildi ve mahkeme ikna edildi. 

Voyager’ın iflas süreci nedeniyle kendisini gündemin ortasında bulan FDIC (Federal Mevduat Sigortası), bir daha benzer bir yanlış anlaşılmaya sebebiyet vermemek için, FDIC’nin sadece bankadaki mevduatları sigortaladığını, herhangi bir hisse senedi, kripto para vb. bir ürünle ilgili sigortalama yapmadığını belirtti. Ayrıca, yanlış anlaşılmaya sebep olabilecek açıklamalar yapan, aralarında FTX’in de bulunduğu 5 kripto para şirketine yazı göndererek paylaşımların kaldırılmasını talep etti.

Bir önceki Haftaya Bakış’ta, 1 dolara karşı olan peg’ini (eşitliğini) kaybettiğini belirttiğimiz Huobi’nin stabil coini HUSD, tekrar dengelenerek eşitliği sağladı. Piyasa yapıcıdan kaynaklanan likidite probleminin çözüldüğü belirtildi.

Son olarak, önemli bir likidite kaybı BNB Chain üzerindeki Cream Finance platformunda yaşanıyor. Binance, kullanılmayan BNB likiditesiyle ağdaki platformları desteklediği programdan Cream Finance’yi çıkarttı. Bu desteğin çekilmesiyle birlikte ağdaki en büyük 21 platformun dışında kalan Cream Finance, sadece likidite problemiyle karşılaşmadı, aynı zamanda ağdaki onaylayıcı (validatör) rolünü de kaybetmiş oldu. Yapılacak 1 haftalık çalışma sonrasında, platformun BNB desteği olmadan çalışacak şekilde güncelleneceği açıklandı.

Janet Yellen’den Cevap Bekleniyor

Tornado Cash yaptırımıyla ilgili hukuki açıkları ayrıntılı bir şekilde inceleyen Coin Center, yaptırıma karşı açılacak olası bir davanın güçlü ve zayıf yanlarını derlemişti. Kongre üyesi Tom Emmer, çoğunlukla bu çalışmaya dayandırdığı mektubunda, Hazine Bakanı Janet Yellen’in cevaplaması istemiyle Tornado Cash yaptırımına dair çeşitli sorular yöneltti. Emmer, kripto dostu bir kongre üyesi olarak biliniyor ve mektubunda da anonimlik hakkının ve teknolojik gelişimin engellenmemesine dair vurgular yaptığı görülüyor.

Tether, Tornado Cash yaptırımıyla ilgili herhangi bir cüzdanı bloke etmeyeceğini, böyle bir hamle için OFAC’ın doğrudan bir talepte bulunması gerektiğini belirtti. Açıklamada, halihazırda OFAC ile yakın ilişkide olduklarını, şüphelilerin korkutulmaması ve soruşturmanın gizliliği açısından zaman zaman OFAC’ın doğrudan kendileriyle iletişim kurarak cüzdanların bloke edilmemesini talep ettiğini belirten Tether, bu nedenle OFAC’dan açıklama veya özel istek gelmediği sürece operasyonların mevcut haliyle süreceğine dikkat çekti. Ayrıca, Tether’in bir ABD şirketi olmadığı, ABD’li bir müşterisinin olmadığı ve ABD’de hizmet vermediği için karara uymak zorunda olmadığı, ancak OFAC’ı uluslararası bir standart olarak değerlendirdikleri için işbirliği yapacaklarının altı çizildi. Tether, böylelikle hukuki bir zorunlulukları olmadığını da belirtmiş oldu.

Tether’in sakin kalarak ek açıklama beklemesine karşın, FTX’in kendisini olası bir OFAC müdahalesinden korumak için ek önlemler aldığı görüldü. Twitter’daki yapılan paylaşımlar, mixer benzeri bir servis sunan Aztec platformuna gönderilen veya bu platformdan gelen paraların blokelendiğini gösterdi. FTX CEO’su ise blokeleme değil ancak sıkı takip edildiğini belirtti.

Aztec, dikkatleri üzerine çekmemek için bireysel kullanıcıların platforma gönderebileceği para miktarını, 5 ETH veya 10,000 DAI olarak sınırlandırdı. Bu sayede hackerların yüklü işlemler için platformu kullanmasının önüne geçilmek isteniyor. 

Tether’in hamlesine karşılık, USDC’nin operatörü Centre’nin cüzdan blokelemesi ve FTX’in Aztec tedirginliği, aslında Tether’in ABD dışında kalarak hukuki zorunluluklardan kurtulduğunu ve avantaj sağladığını gösteriyor.

BendDAO Krizi Ucuz Atlatıldı

Belirli bir geçmişe ve talebe sahip olan BAYC, MAYC, Doodles, CloneX koleksiyonundaki NFT’leri teminat olarak kabul eden BendDAO, platforma ait ETH havuzundan kredi veren NFT-DeFi birleşimi bir uygulamadır. Bu tür uygulamalar hem DeFi hem NFT’yi beraber kalkındırıp likidite problemine çözüm bulabileceği için son derece değerlidirler.

BendDAO kredileri vermesine karşın geri ödeme alamayınca, üzerine bir de NFT’lerin taban fiyatları (floor price) düşünce, likidite problemi yaşadı. Çünkü, kredi vermek için kurulan ETH havuzunda sadece 12.5 WETH kalan platform kimseye parasını geri ödeyebilecek bir pozisyonda değildi. Bunu önlemek için de artık teminat değerini karşılamayan NFT’lerin satılarak paranın havuza geri koyulması gerekiyordu.

BenDAO’nun işleyiş mekanizmasına göre, satışa çıkacak NFT’ler açık arttırma usulüyle satılıyor. Teklif vermek isteyen kullanıcılar için ise 3 adet önemli kural var. Bunlardan ilki, platforma 48 saatliğine ETH kilitleme zorunluluğu, ikinci ve üçüncü maddeler ise yapılacak en düşük teklifin, toplam kredi borcunun üzerinde olması ve Opensea üzerindeki taban fiyatın maksimum %5’in altında olmasıdır. Yani yapılabilecek en düşük teklif, taban fiyatın %5 altıdır. Aktif bir piyasada, fiyat beklentisi yukarı yönlü olduğu için %5 indirimli NFT almak oldukça cezbedici olabilir. Ancak şu anki gibi bir ayı piyasasında, belki birkaç gün içinde taban fiyat %5 daha düşeceği için böyle bir riske girmek cazip değildir. Bu nedenle, BendDAO’nun açık arttırmasındaki NFT’ler ilk başta satılamadı. Çünkü bazen ödenmesi gereken borç tutarı, taban fiyatın üzerinde olduğu için NFT’lerin daha pahalıya satılma ihtimali bile oluyordu.

İşleyişi düzenlemek için yapılan teklife göre, açık arttırmaya katılacak kullanıcıların sadece 4 saatliğine ETH kilitlemesi ve teklif verirken sadece borcu kapatması yeterli olacaktı. DAO’nun onayladığı bu teklif sonrasında hem platform tekrar ETH bakiyesini geri alabildi, hem de Opensea üzerindeki taban fiyat dikkate alınmadığı için bazı NFT’ler oldukça indirimli fiyattan alıcı bulabildiler. Sonuç olarak, platformun havuzunda birkaç gün içerisinde tekrar 19.970 WETH birikti ve likidasyon krizinin önüne geçilmiş oldu. Taban fiyatın daha da düşmesi halinde, teminat değeri de düşeceği için önümüzdeki günlerde yeni açık arttırmaların yapılması hayli muhtemeldir.

MakerDAO Pastaları Birleştiriyor

MakerDAO’nun Real World Assets (RWA) isimli programı, DAO’nun hazinesindeki varlıkların, kripto ekonomisi dışındaki kuruluşlara da kredi vermesine olanak tanımaktadır. MakerDAO’nun bu hamlesi, aslında geleneksel finans ve inovatif finans alanındaki işbirliklerine güzel bir örnek oldu. Yeni palazlanan bir ekonomi olarak kripto para piyasasına dışarıdan birçok finans devinin yatırım yaptığı sayısız örnek bulunuyor. Ancak kripto dünyasından çıkarak, geleneksel finans alanında söz sahibi olanlar sadece merkezi borsalar oldu. Merkeziyetsiz bir platformun, kripto dünyası dışına çıkarak oradaki ekonomiden faydalanması, DeFi piyasası için son derece önemli bir yapı taşıdır. Böylelikle iki sektöre ait pastaların birleşerek büyüdüğünü söylemek de mümkündür.

Geçtiğimiz hafta, daha önce DAO üzerindeki oylamada kabul edilen Huntington Valley Bank’ın MakerDAO’dan 100 milyon DAI kredi alması için yapılan çalışma, resmi işlemlerin de tamamlanmasıyla resmen başlamış oldu. Böylelikle MakerDAO, hem likidite yetersizliğinin yaşandığı bu dönemde yeni bir gelir kapısı bulmuş oldu, hem de DAI için alınan teminatlar arasındaki risk dağılımını çeşitlendirdi.

DeFi’nin en büyük DEX platformu Uniswap’in DAO oylamasında, Uniswap Foundation’ın (UF) kurulma kararı alındı. UF’nin bütçelendirmesi de dahil olmak üzere genel yapısının çizildiği oylamada, UF’nin borsayı legal olarak temsil etmesi ve borsanın faydası için çalışması planlanıyor.

Telegram, kendine ait Ton ağı üzerinden ENS benzeri isim haklarının satılması için çalışma başlattı. Pilot uygulama kapsamında wallet.ton isim hakkı 215.250 TonCoin (260.000 USD) karşılığında satıldı. 

Lefkoşa’nın Metaverse İmzası

Güney Kıbrıs’da bulunan Lefkoşa Üniversitesi, Metaverse ve NFT alanında on-chain eğitim vermeye başladı. Eğitim, tamamen ücretsiz olup, katılımcıların bedava mintleyeceği bir NFT sonrasında OM100M Metaverse platformu üzerinden derse katılım sağlaması mümkün oluyor. Ders sonrasında sertifika almak isteyenler 0.25 ETH ödeyerek NFT sertifikalarını alabiliyorlar.

Lefkoşa Üniversitesi, dersin kapsamını oldukça geniş tutarak misafir listesini de güçlü tutmuş. Kadroda, üniversitenin saygın profesörlerinin yanında, Yuga Labs, Animoca Brands gibi markaların kurucuları, Sotheby’s müzayede evinden yetkililer, sanatın farklı alanlarında isim yapmış sanatçılar da bulunuyor.

Lefkoşa Üniversitesi, 2013 yılından beri harç ödemelerini BTC olarak kabul ediyor. Ayrıca 2014 yılından beri de kripto para dersleri vermesiyle bu alanın öncülerinden olmaya devam ediyor.

Dünyaca ünlü şeflerden Gordon Ramsay ve ona ait Hell’s Kitchen programı, ITV Studio ve Sandbox arasındaki işbirliğiyle artık Metaverse üzerine taşınıyor. 

Kripto paraları yasaklayan Çin, teknolojinin gerisinde kalmak istemiyor. Başkent Pekin, 2 yıllık bir plan kapsamında Web 3.0 ve Metaverse alanlarındaki çalışmaları destekleyeceğini açıkladı. Çin’deki yasaktan ötürü bu programın herhangi bir kripto para entegrasyonunu desteklemeyeceğini de belirtmek gerekiyor.

Ülkelerin Entegrasyonları

Güney Kore, belki de uluslararası etkileri olabilecek bir vergi kararına imza atarak, airdrop üzerinden token sahibi olan kullanıcıların, miras vergisine tabii olacağını ve %50’ye kadar vergilendirilebileceğini açıkladı. Airdrop mekanizmasına özel bir vergi çıkartılması, Güney Kore’nin ne kadar detaylı çalıştığını ve sektöre nispeten hakim olduğunu göstermesine karşın, ek bir vergi getirdiği için sektörde negatif sonuçlar doğurabilir.

1 Mayıs tarihinden itibaren kripto para alım ve satımlarına %0.1 vergi getiren Endonezya, bu zamana kadar 6.8 milyon dolar vergi geliri elde ettiğini açıkladı.

Çin, CBDC çalışmaları kapsamında şu ana kadar 30 milyon kullanıcıya Dijital Yuan dağıtarak farklı farklı alanlarda harcanmasını teşvik ederek çeşitli testler yaptı. Son olarak, Çin’in Guangzhou şehrindeki toplu ulaşımlara Dijital Yuan ile ödeme yapabilme seçeneği getirildi. Çin kripto paralara kapalı olsa da kendi tokeni üzerinden oldukça hızlı bir entegrasyon içerisinde olduğu söylenebilir.

Ethereum Merge

Ethereum’da Merge geliştirmesi için tarihler netleşiyor. Öncelikle 6 Eylül’de yapılacak Bellatrix geliştirmesiyle Beacon Ağı güncellenerek PoS transferine uygun hale getirilecek. Ardından 10-20 Eylül tarihleri arasında Paris geliştirmesiyle birlikte PoS ağına geçiş tamamlanacak ve PoW ağını kullanılmaz hale getirmek için ağdaki zorluk seviyesi yükseltilecek. Böylelikle yeni işlem onaylanamayacak. Ancak Paris güncellemesi öncesinde yapılacak bir çatallanma (fork) ile eski ağın devam ettirilmesine yönelik çalışmalar da sürüyor. Buna rağmen, sektörün önde gelen tüm isimleri, PoS ağını destekleyeceğini açıkladılar. Son olarak, en büyük madencilik havuzu Ethermine da PoS ağını destekleyeceğini açıkladı.

Haftaya Bakış’ın sonuna geldik. Gelecek hafta yeni bir özetle görüşmek üzere...