Haftaya Bakış: CryptoLeaks İddiaları Gündemin Merkezinde

Ava Labs ve Roche Friedman hukuk firmasıyla ilgili iddialar geçtiğimiz haftanın gündeminin tam merkezine yerleşti. Ancak bu sırada kripto para piyasasını derinden etkileyecek olumlu ve olumsuz gelişmelere yeterli ilgi gösterilmedi. Bu hafta hem Ava Labs ile ilgili iddiaları hem de gözden kaçmış olması muhtemel gelişmelerin bir özetini bulacaksınız. 

Tether Yeniden Yapılanıyor

En büyük denetim şirketlerinden BDO ile anlaşarak, şeffaflığını ve güvenilirliğini arttırmak isteyen Tether, son rezerv denetimi için de BDO’dan servis almıştı. Buna ek olarak, Tether’in 2023’ün başından itibaren rezerv raporlarını çeyreklik değil, aylık yayınlamaya başlayacağı ve geçmiş 5 yıla dönük olarak BDO’nun Tether’in geçmişini denetleyeceği açıklandı. Tether’in aylık raporlamaya geçmesi son derece olumlu olmasına karşın asıl odaklanılması gereken yer geçmiş 5 yılın denetimidir. Tether ile ilgili spekülasyonları oluşturan şaibeli dönemin bu denetimde yer alıp almayacağı veya alacaksa da nasıl işleneceği son derece önemlidir. Topluluk, raporun gerçekten şeffaf bir şekilde hazırlandığına ikna olursa, denetimin Tether’in itibarı üzerinde kalıcı ve olumlu bir etkisi olacaktır.

Merkeziyetsizlik?

Merkeziyetsizlik kavramı piyasada sıkça tartışılan ve henüz tam anlamıyla gerçekleştirilemeyen bir olgudur. Uygulamalar, akıllı kontratlar üzerinden ne kadar otomatik işlerse işlesin veya DAO ile yönetim ne kadar şeffaf ve demokratik olursa olsun, madencilerin hizmet aldığı bulut sistemleri, ağları merkezileştiren etkenlerden bir tanesidir. Geçtiğimiz hafta, bulut servisi veren Avrupa’nın en büyük veri merkezlerinden Hetzner, servislerinin kripto para madenciliğine kapatılacağını açıkladı. Halihazırda Hetzner kullanan madencilerin ağlardaki yüzdeleri aşağıdaki gibidir:

• Ethereum ağının %16’sı

• Bitcoin ağının %6’sı

• Cardano ağının %9’u

• Solana ağının %34’ü

Hetzner üzerinden servis almaktadır. Madencilerin bir diğer bulut servisine geçerek faaliyetlerine devam etmeleri mümkün olsa da burada topluluğu endişelendiren nokta, madencilerin belirli servislere yoğunlaşmasıdır. Çünkü herhangi bir servis kesintisinde madencilerin çoğunluğunun servis dışı kalması, ağ için sağlıklı değildir. Hetzner’in bu açıklamasından sonra Ethereum ağındaki %16’lık oran giderek düşmeye başladı. Ancak aşağıdaki görselden de görülebileceği üzere madencilerin çoğunun Amazon üzerinden hizmet alması, merkeziyetsizlik açısından ideal bir durum değildir. Dolayısıyla Hetzner’in yasaklama kararı sonrasında daha çok madencinin Amazon’a taşınma ihtimali bulunuyor.

CryptoLeaks İddiaları

CryptoLeaks sitesi üzerinden öne sürülen iddialara göre Avalanche’nin çatı şirketi Ava Labs ile Roche Friedman (RF) hukuk firması arasında yapılan gizli bir anlaşma bulunuyor. Anlaşma, RF’nin Avalanche’nin rakiplerini meşgul etmek hem maddi hem manevi (itibar) zarara uğratmak ve gizli bilgilere erişmek için davalar açması ve karşılığında AVAX token ve şirketin hisseleriyle ödüllendirileceğini iddia ediyor. Bu iddiaların kanıtı olarak sunulan birkaç belgeye ek olarak gizli çekilmiş video kayıtları paylaşıldı. Kayıtlarda RF’nin yöneticisi Kyle Roche’ye ait çekimler vardı. Çekimlerde, milyarder bir iş insanıyla konuşan Kyle Roche, davalarla ilgili konuşarak kendisinin yetkili olduğunu ve Ava Labs ile ne kadar iyi ilişkilere sahip olduğundan bahsediyor. 

Emin Gün Sirer ve Ava Labs çalışanları, iddiaları hızlı bir şekilde yalanlayıp, saçma olarak nitelediler. Kyle Roche de yayınladığı açıklamada, kendisinin tuzağa düşürülmeye çalışıldığını, videoların kasıtlı şekilde kesilip montajlandığını, manipüle edildiğini belirtip, Ava Labs ile aralarında herhangi bir gizli anlaşma olmadığını ve iddia edilen şekilde dava açmadıklarının altını çizdi.

CZ de konuyla ilgili tweet atarak iddiaların vahşice olduğunu ve Binance’nin de hedef alınan şirketler arasında olduğunu belirtti. Sonrasında bu tweet’i sildi. Şu anda yaygın olan görüş, Kyle Roche’nin iş adamını etkilemek için fazla üst perdeden kendini pazarlamaya çalıştığı ve abartılı iddialarda bulunduğu yönünde… Kyle Roche, RF’nin dava açtığı, aralarında Tether, Bitfinex, Tron, BitMex ve Binance’nin de olduğu davalardan (muhtemelen davanın seyrini etkilememek için) bireysel olarak çekildiğini duyurdu. Son olarak, tüm bu iddialardan hiçbirinin kanıtlanmadığını ve suçlanan tarafların iddiaları reddettiğini belirtmek gerekiyor. Herhangi bir tarafın kesin olarak haklı olduğunu söylemek henüz mümkün değil. İlerleyen günlerde konuyla ilgili açılacak davalarla, tarafların haklılıklarını kanıtlamak isteyebileceği konuşuluyor.

Babylon Nokta Koydu

Likidite krizinden etkilenen şirketlerden olan Babylon Finance, şirketin Rari platformu üzerindeki likiditesinin de düşmesi nedeniyle faaliyetlerini durdurma kararı aldı. 

Rari üzerindeki çeşitli paritelerde ve şirketin kendi token’ı BABL paritelerinde likidite bulunduran, komisyon gelirleriyle sürdürülebilir bir akışa sahip olan Babel, Rari platformunun 80 milyon dolar hacklenmesi sonrasında zarar gördü. Platformdaki para çıkışlarıyla beraber BABL token’ı da değeri 20 dolar seviyelerinden 5 dolar seviyelerine düştü. Ayrıca, BABL token’ın arzı sınırlı olduğu için yani yeni token basılması mümkün olmadığı için çalınan BABL token’ları da yerine konulamadı. Sonuç olarak şirketin hazinesinde BABL arzının sadece %10’u kaldı ve Rari üzerinden komisyon geliri elde edememeye başlandı. Tüm bu nedenlerden dolayı faaliyetlerin durdurulması ve geri kalan %10’luk kısmın, BABL token sahiplerine dağıtılmasına karar verildi. Ancak bu haber sonrasında BABL token’ın fiyatı %90’ın üzerinde düşüş kaydettiği için token’ın dağıtılmasının pek bir anlamı kalmadı.

Bir başka likidite mağduru Voyager, şirketin kurtarılması için yapılan satın alma tekliflerinin süresinin 29 Eylül’e kadar uzatıldığını açıkladı. Daha önce, 22 şirketin ciddi teklifler yaptığı belirtilmişti. Son süre uzatımının da yine görüşülen şirketlerden geldiği söylendi.

Yerli Monero Virüsü

Nitrokod isimli bir yazılım firmasının, popüler program indirme sitelerine yüklediği sahte masaüstü uygulamaları, uygulamayı indiren kullanıcıların bilgisayarlarından Monero için madencilik yapılmasını sağladığı ortaya çıktı. Zararlı yazılımın yayıldığı en popüler uygulama ise Google Translate’nin masaüstü uygulaması oldu ki böyle bir uygulama normalde yok. Sitedeki puan ve yorum kısmının pozitif tutulması, kullanıcıların güvenerek bu uygulamayı indirmesine neden oldu. 

Aralarında Türkiye, ABD, Yunanistan, İngiltere, Almanya, Sri Lanka gibi 11 ülkeden birçok kullanıcının zararlı yazılımdan etkilendiği belirtiliyor.

Yine bir Türk, Faruk Fatih Özer, Thodex borsası üzerinden binlerce kişiyi mağdur ettiği için kırmızı bültenle aranıyordu. Özer, Arnavutluk Tiran’da yakalandı. Mahkeme sürecinin ardından Özer’in Türkiye’ye iade edilmesi bekleniyor.

Son olarak, merkeziyetsiz DeFi platformu KyberSwap, platformun Google Tag Manager üzerinden hacklendiğini ve 265,000 dolar kaybedildiğini açıkladı. KyberSwap, mağdur olan herkesin zararının karşılanacağını belirtirken, hacker’ın parayı geri iade etmesi halinde %15’lik kısmının ödül olarak verileceği ve suç duyurusunda bulunulmayacağının da altı çizildi. Son zamanlarda cüzdan izleme sistemlerinin gelişmesi nedeniyle hacker’ların zaman zaman yakalandığına şahit oluyoruz. Bu nedenle, bu tür ödüller hacker için de cazip ve risksiz bir getiri sunduğu için para iadesi ihtimalini güçlendiriyor.

İran’dan Kritik Hamle

Ticarette kripto para kullanarak yaptırımları delme hedefinde olan İran, bu operasyonları şimdiye kadar devlet nezdinde yürütmekteydi. Yarı özel Tasnim Ajansı’nın haberine göre, yeni bir kararla özel sektörün de ithalatta kripto para kullanmasına izin verilmesi gündemde… Bu tür bir hamle, özellikle sektördeki talebi ciddi oranda arttırabileceği gibi, ABD’nin kripto para piyasasına yoğunlaşarak sıkı regülasyonlar getirmesine de neden olabilir. Dolayısıyla İran’ın böyle bir karar alması son derece kritik olduğu gibi net olarak pozitif veya negatif getirilere yol açacağını söylemek mümkün değil.

İran dışında, kripto para dostu bir başka ülke Arjantin’in Mendoza Bölgesi, vergilerin kripto para ile ödenebileceğini duyurdu.

Orta Afrika Cumhuriyeti, ülkedeki maden kaynaklarıyla teminatlandırdığı Sango Token üzerinden vatandaşlık alımı, devlet arazisi kiralanması gibi çeşitli özellikleri pazarlama kararı almıştı. Ülkenin anayasa mahkemesi, bu uygulamanın anayasaya aykırı olduğuna karar vererek token’ın satışını ve kullanımını durdurdu. Sango Token, oldukça ufak boyutta olsa da taşıdığı özellikler bakımından önemli bir deney niteliğindeydi.

Kripto paraları oldukça geniş bir biçimde regüle eden yasa, Paraguay Başkanı Mario Abdo Benítez tarafından veto edildi. Vetonun asıl sebebi olarak madencilerin elektrik tüketiminin yüksek olması gösterildi. Karara muhalefet edenler, madenciliğin halihazırda yapıldığını, yasanın olmaması halinde sektörün gri bölgede kaldığını ve devletin fayda sağlayamadığını söylediler. Yasa tasarısı, vetonun ardından tekrar parlamentoya gelecek. Parlamento, ya yasayı inceleyip tekrar onaya gönderecek ya da vetoyu kabul ederek tasarıyı rafa kaldıracak.

En İyi Metaverse Performansı

MTV müzik ödülleri, bu sene Metaverse alanında da ayrı bir kategori düzenledi. Eminem ve Snopp Dogg, BAYC karakterleriyle yer aldıkları bir kliple performans sergilediler.

Dünyaca ünlü bilet markası Ticketmaster, seçilen belirli etkinliklere katılanlara bir katılım sertifikası niteliğinde NFT vermeyi planlıyor. Daha önce Dapper Labs işbirliğiyle Flow ağında başlatılan pilot projede, 6 ayda 5 milyon NFT basıldığı için Ticketmaster projeyi hayata geçirmeye karar verdi. NFT’ler şu anda sadece bir katılım sertifikası veya hatıra eşya niteliği taşısa da ileride farklı özelliklere entegre edilebilir.

Meta, Instagram’a getirdiği cüzdan bağlama ve NFT paylaşma özelliğini Facebook’a getirdiğini duyurdu. Facebook, kullanıcı sayısı bakımından en büyük platform olduğu için NFT entegrasyonu için oldukça önemli bir hamle olduğu söylenebilir. Meta, şu anda Ethereum, Flow, Polygon ağlarındaki NFT’leri destekliyor.

DeFi Mecburiyeti

Brezilya Merkez Bankası, inovatif gelişmeler için bankaya sunulan öneriler arasından 8 tanesini kabul etti. Kabul edilen önerilerin bir tanesi, ülkenin en büyük bankası Itaú Unibanco tarafından, merkez bankasının blok zinciri ve akıllı kontrat temelinde bir DeFi havuzu oluşturmasını içeriyor. Havuz, hem değiş-tokuş(exchange) hem saklama özelliklerini hem de yatırım araçlarını içerisinde barındırıyor. İkinci bir öneri ise Brezilya Reali’nin tokenizasyonu yani CBDC projesi üzerine kurulu bulunuyor. Bir başka öneri de küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi süreçlerinin kolaylaştırılması ve ekstra likidite sağlanması için merkeziyetsiz bir kredi havuzu kurulması yönünde oldu.

Ülkenin en büyük bankasının DeFi inovasyonuyla ilgili öneride bulunması, merkez bankasının bu ve benzeri önerileri beğenip seçmesi, DeFi altyapısının ne denli gelecek vaat ettiğini ve ilgi çektiğini göstermesi bakımından oldukça pozitif gelişmelerdir.  

State Street Bankası, Copper.co ile işbirliğine giderek BTC-ETH gibi kripto paralar için ilk etapta saklama hizmeti vermeyi, sonrasında ise dağıtık defter ve akıllı kontrat entegrasyonuyla bankanın finansal ürünlerinin tokenize edilerek bu ürünlerin mobilizasyonunu ve likiditesini arttırmayı hedeflediğini açıkladı.

Bir başka önemli inovasyon ise dünyaca ünlü LG markasından geldi. LG, elektronik aletlerine kripto para cüzdan uygulaması entegre edeceğini açıkladı. Wallypto isimli bu uygulama, Hedera Hashgraph üzerinde faaliyet gösterecek. Testlerin ardından 1 yıl içinde cüzdanın ürünlere entegre edilmesi bekleniyor.

Haftalık özetin sonuna geldik. Gelecek hafta tekrardan görüşmek üzere…