Yaklaşan Mahremiyet Savaşları

Ethereum üzerinde çalışan karıştırma hizmeti Tornado Cash’in geçtiğimiz günlerde yasaklılar listesine dahil edilmesinin ardından kopan fırtınanın etkileri sürüyor. 

Kuzey Koreli hackerların bu hizmeti kullandığı gerekçesiyle alınan karar düzenlemeciler ile gizlilik ve mahremiyet peşinde olan kripto kullanıcılarını ve onlara araç sağlayan geliştiricileri karşı karşıya getirebilir. Kripto konusunda bilgili kitleler ve ana akım kullanıcılar da bu çatışmanın içine çekilebilir.

Bunun nedeni, mahremiyete ve gizliliğe dair süregelen ve git gide artan bir talebin olması. Ve bu talebin düzenleyici kurumun hedeflediği dar kitlenin çok daha üzerinde, geniş bir kitleden gelmesi. Gelin kripto paraların bir değişim aracı olması anlamında vazgeçilmez olan bir özellikle başlayalım: değiştirilebilirlik…

Elinizde hangi doların olduğu önemli değildir zira her dolar aynı değerdeki diğer dolarla değiştirilebilir. Yani bir kullanıcı elinde hangi paranın olduğuyla çok ilgilenmez. Eğer dolarda bu değiş tokuş özelliği olmasa bu para bir işe yaramaz.

Parayı para yapan mahremiyettir

Mahremiyet değiştirilebilirliğin ana şartıdır. Eğer para biriminin tarihçesi şeffaf ve herkes tarafından bilinir noktada olursa değerinin farklı şekilde oluşma riski vardır. Eğer belirli bir bitcoin’in veya stabil coin’in bir şekilde kara listedeki birinin, bir şirketin veya yazılımın elinden geçtiği anlaşılırsa, insanlar onun değerini düşürebilir veya kullanmak istemeyebilirler. Bu da değiştirilebilirliğin sonu olur.

Girişimci Maya Zehavi, geçen hafta yaptığı açıklamada, OPAC (düzenleyici kurum) kararının ardından kripto hizmetleri sağlayanların sadece Tornado Cash ile doğrudan ilişkilendirilenleri değil, ikincil, üçüncül olarak ilişkilendirilenleri de engellemek üzere zincir üzerinde analizlere başladıkların belirtmişti. Bazı token’ların engellenme riski olduğundan dolayı bunlara dair talebin azalması söz konusu olabilir. 

Peki kullanıcılar bu beklenmeyen yaftalamalardan kendilerini nasıl koruyabilirler? Zehavi’ye göre cüzdanlarına dair tüm işlem geçmişini karatmaları gerekli. Peki bunu nasıl yapacaklar? Henüz engellenmemiş bir karıştırma hizmetini kullanarak…

Bu gösteriyor ki bir karıştırma hizmetini engellediğinizde diğerlerine talep artacak ve geliştiriciler yenilerini yapacaklar. Yani hizmetler birbiri ardına yasaklanacak ama yerine başkaları gelecek. (Aksi görüş olarak: Dan Kuhn’un fikrine göre, Tornado Cash’i taklit etmek isteyenlerin topluluğun güvenini kazanma ve hükümetin baskısından kaçınma şansı düşük.) 

Hayırlı işler için mahremiyet

İnsanlar sadece değiştirilebilirlik için değil, sosyal, ekonomik ve politik nedenlerle de mahremiyet ihtiyacı duyuyor.

Örneğin baskı altında yaşayan toplumlar…

Aralarında Ethereum kurucusu Vitalik Buterin’in de olduğu birçok kişi, Jeff Coleman’ın geçen hafta attığı tweet'e yanıt olarak, Ukrayna’ya yardım etmeleri durumunda Rus yetkililerin gözünden kaçınmak veya gönderilen paraların Rusların eline düşmesinden endişe eden Batılı devletlerin izlemesinden sakınmak için Tornado Cash’i kullanabileceklerini belirtmişlerdi. 

Benzer durum Women’s Annex girişimi için de geçerli. Bu proje 2013-2014 yılları arasında genç Afgan kadınlara eğitimlerini devam ettirebilmeleri için bitcoin gönderilmesi temeline oturuyordu. Bu sayede gönderilen paralar kadınların babalarının, amcalarının veya diğer erkek akrabalarının eline geçmeden doğrudan kendilerine ulaşabiliyordu. 

Bu ödemeler bir karıştırıcı üzerinden geçmemişti ancak o günlerde bu tür bir geçmişi karartma ihtiyacı da yoktu. Tüm bu durum New York Federal Mali Hizmetler (NYDFS) biriminin BitLicense’ı duyurmasıyla sona erdi. Bu hizmetin gerektirdiği raporlama Afganistan’a para göndermeyi neredeyse imkânsız kılıyordu. Böylece NYDFS bitcoin’in mahremiyetini yok etti ve Afgan kadınlara giden yardımlar kesildi. 

Podcastimiz Money Reimagined’a katılan Women’s Annex kurucusu Francesco Rulli, bu düzenleme olmasaydı gönderilen bu paraların Afganistan’daki ataerkil düzenin güç dinamiklerini nasıl değiştirebileceğini anlatmıştı. Taliban’ın yönetimi devraldığı 2021 yılına dek çok daha fazla sayıda genç kadın bitcoin almaya ve eğitimlerini sürdürmeye devam etselerdi bunun etkisi nasıl olurdu?

Kâr için mahremiyet

Mahremiyet sadece baskılardan kaçmaya çalışanlar için önemli değil. Finansal işlemlerde de çok kritik bir unsur.

Wall Street kurumları 2015’te blok zinciri temelli mutabakat sistemlerini inceledikleri dönemde Bitcoin veya diğer merkeziyetsiz kripto protokollerini kullanmaktan imtina etmişlerdi zira o dönemde bu mecralardaki veriler aşırı şeffaftı. Yatırımcılar kaynakları nasıl değerlendirdiklerinin başkaları tarafından görülmesinden ve rakipleri tarafından taklit edilmesinden rahatsız olmuşlardı.  

Web3 dünyasına girdikçe ve Web2 dünyasında verilerimizi açmanın bedelinin ne kadar yüksek olduğunu deneyimledikçe, çevrimiçi varlığımıza dair mahremiyet ihtiyacımız da artış gösterdi. 

İnternet hijyeni için mahremiyet

Bu haftaki podcast bölümümüzde adını gizleyen kripto yorumcusu Punk 6529 son bir yılda kendini sadece avatar olarak gösteren ve anonim kimlik kullanan kullanıcı sayısında patlama olduğunu belirtti. 6529’a göre, NFT’ler bu trendin patlamasına zemin hazırladı zira bu araçlar görsel üzerinde özgünlüğü ispatlama imkânı veriyordu.

İşin aslı şu: Hükümetler ister beğensin ister beğenmesin mahremiyete yönelik talep artıyor. Ve baskılar arttıkça bu talep de yükselecek.

Ancak hükümetlerin mahremiyete dair ataklarını durduracağını da sanmayın. Kötü niyetli aktörlerin sayısı arttıkça bunların kullanabileceği karıştırıcıların ve diğer izleri karatma sistemlerinin üzerine gitmeye kararlılar. Bu kötü niyetli kişiler arasında paranızı ve kimliğinizi çalabilen hacker şebekeleri, fidye almak için altyapıları ele geçirenler, Kuzey Kore gibi düşman devletler sayılabilir.

Bu, bugüne dek kripto dünyasında yaşanan en büyük çatışma olabilir.